AEPREL PAVITHRA ROJULU

ఏప్రెల్ నెల  యొక్క ముక్య రోజులు ;-ఏప్రెల్ 1st యి యొక్క నెల ఫూల్ నెల కాదు పవిత్ర మాశము శుభ్కంశాలు ఫొన్ ద్వార లేదా ఈమెయిలు ద్వార తెలియ జేయాలి         ఏప్రెల్ 2nd రోజు   గుడ్ ఫ్రైడే    ---;4th గౌతం బుద్దుని శిద్దంతలు ప్రపంచ జరుపుకునే --;5th బాబు జగ్జీవన్ రామ్ జయంతి ---; 10th గిరిజనులకు మతము మారిన గిరిజననుగా బావించే Go అమలైనా రోజు యి అవకాశము కేవలం గిరిజనలకే ఇయర్ 1952 ----;14th Dr అంబేద్కర్  జయంతి ------; 20th మహాత్మా పులే జయంతి -------;25th మాదిగ మహా దేవుడు (చమర్స్) లో యొక్క మరో బుద్దుడు గురు రవి దాస్ సంత్ గారికి లండోనులో దేవాలయము నిర్మించిన రోజు ఇయర్ 1949 అన్ని ప్రాంతాలలో గురు రవి దాస్ గారికి దేవాలయాలు బక్తులు వున్నారు ఒక్క ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లో మాత్రమే లేరు -----------;28th మాదిగల అని ముత్యము టి యన్ సదా లక్ష్మి గారు ఆంధ్ర ప్రదేశ్లో మాదిగలకు జరుగుతున్న మోశాన్ని పార్లమెంటులో లేవనెత్తి బాబు జగ్జీవన్ రామ్ గారి  మన్ననలు పొంది ఆంధ్ర ప్రదేశ్ కు రప్పించి హైదరాబాదులో సభ నిర్వహించి మాదిగల వానిని తెలిజేసిన రోజు ---------;30th నా ఏప్రెల్ ఫుల్ నెల కాకుండా పవిత్ర నేలగ భావించి వేడుకలు జరుపుకోవాలి మాదిగ దండోరా సంక్షేమ సమితి websit -madhigadandora .org ------madigadandora .org --------------madhigadandora .blogspot .కం-------------------ఈమెయిలు -bjr @madhigadandora .org ---------------bjrmadiga @gmail .com ----------సెల్ 9494443337

babu jagjivan ram.jpg 34K   చూడు   డౌన్లోడ్

అద్దె తల్లి కథలు

అద్దె తల్లి కథలు

February 2011

ఆచార్య మూలె విజయలక్ష్మి
వైద్యశాస్త్ర పరిజ్ఞానం నూతనకోణాలను ఆవిష్కరిస్తోంది. మహమ్మారిలాంటి జబ్బులను మటు మాయంచేసే మందులు మార్కెట్లో అందుబాటులోకి వచ్చాయి. జీవనప్రమాణం పెరిగింది. ఇది నాణేనికి ఒకవైపు మాత్రమే. వైద్య పరిజ్ఞానాన్ని దుర్వినియోగపరుస్తూ సామాజిక పరిస్థితులు ఆడపిల్ల పుట్టుకను శాసిస్తున్నాయి. రక్తం, కిడ్నీలు, కళ్ళు వ్యాపారవస్తువులయ్యాయి. ఇప్పుడు పిండం నవమాసాలు తలదాచుకొనే గర్భసంచికూడా. సంతానంలేని దంపతులకు వరప్రసాదిని అయిన ఈ పద్ధతి మహిళలకు శాపంగా మారుతోంది. భార్యఅంటే తనసొత్తు, తన ఇష్టారాజ్యం అనే పురుషాహంకారంతో మాటిమాటికి భార్య గర్భసంచిని అద్దెకివ్వడానికి పూనుకుంటున్నాడు. తొమ్మిదినెలల  గర్భసంచికి అద్దెరెండుమూడు లక్షలు, వైద్య ఖర్చులు, తల్లి పోషణ. విదేశీజంటలు అద్దెతక్కువని భారతదేశం వైపు మొగ్గు చూపుతున్నారంటే ఇక్కడి దౌర్భాగ్యస్థితిని అంచనాకట్టవచ్చు.
సంతానహీనులయిన దంపతులు సంతానం పొందడంకోసం అద్దె తల్లినాశ్రయిస్తున్నారు. స్త్రీ అండాశయంలో అండంవిడుదలయినా గర్భందాల్చలేని, గర్భందాల్చినా నిలవని పరిస్థితులున్నపుడు దంపతులనుండి అండం వీర్యకణాలనుసేకరించి ఫలదీకరణం చెందించి అద్దె తల్లి గర్భంలో ప్రవేశ పెడతారు. నవమాసాలు పిండం ఆమె కడుపులో పోషించబడుతుంది, సంరక్షించబడుతుంది. ప్రసవించినతర్వాత పేగుతెంచుకుని పుట్టినబిడ్డను అద్దె ఇచ్చిన వారికి అప్పగించాలి. ప్రసవించేంతవరకు యజమానుల అధీనంలో, డాక్టర్ల పర్యవేక్షణలో ఉండాలి. అండోత్పత్తి సరిగాలేనప్పుడు ఇతరులలేదా అద్దెతల్లి అండాన్ని పరస్పర అంగీకారంతో వినియోగించే పద్ధతి ఉంది.
రెండవపద్ధతి అద్దెతల్లి గర్భాశయంలోకి వీర్యకణాలు ఇంజెక్ట్‌ చేయడం.
మూడవది పిండమార్పిడి. తల్లిగర్భసంచి నుండి పిండం వేరు చేసి అద్దెతల్లి గర్భంలో ఉంచడం. ఈ ప్రక్రియ అండంఫలదీకరణం చెందిన నాలుగు నుంచి ఆరువారాలలోపు జరగాలి. అంటే గర్భాశయంగోడలకు అతుక్కొనకమునుపే మార్పిడి చేయాలి.
అద్దెతల్లి అండాన్నిగాని, ఇతర పురుషుల వీర్యకణాలను గాని ఈ ప్రక్రియలో వినియోగించినప్పుడు క్రోమోజోమ్స్‌ ద్వారా బిడ్డ వారి లక్షణాలను పుణికిపుచ్చుకొనే అవకాశంవుంది. గర్భసంచి అద్దెకిస్తున్న మహిళకు 40 సంవత్సరాలలోపు వయస్సు, శారీరక ఆరోగ్యం ఉండాలి. వివాహిత అయితే భర్త అనుమతి అవసరం. శీలం, రంకు తనం వంటి పదాలకు చోటులేనందువల్ల వితంతువులు, యువతులు ముందుకొస్తున్నారు. ఇటీవల ఒక విదేశీ జంట ఇద్దరూ పురుషులే అద్దెతల్లి (రీరిజీవీబిశిలి ళీళిశినీలిజీ) ద్వారా ఆడశిశువును పొందిన విచిత్ర సంఘటన దూరదర్శన్‌లో ప్రసారం చేయడం విదితమే.
సంతానం కల్గించడమే లక్ష్యంగా సంతానం పొందేమార్గాలను అన్వేషిస్తూ సూచిస్తూ వైద్యులు ముందడుగు వేస్తున్నారు. అద్దెతల్లి ఎదుర్కొనే మానసిక, శారీరక, సామాజిక సమస్యలుగాని, పురుషుని నియంత్రణగాని, అన్నెంపున్నెం ఎరుగని పసికందుపాట్లనుగాని పట్టించుకొనే నాధుడులేడు. తెలుగు కథారచయితలు అద్దెతల్లి సమస్యలపట్ల స్పందించారు. ఈ కోణంసృశించిన కథలు మూడు. అవి కోమలాదేవి - అనిర్వచనీయ బాంధవ్యం (1967) శాంతి నారాయణ-అద్దెతల్లి (2004) శీలాసుభద్రాదేవి -గోవుమాలచ్చిమి (2008).
అద్దెకుగర్భాన్ని ధరించిన పేదరాలి మాతృప్రేమ, ధనవంతురాలి మనసులో మానవత్వం పరిమళించడం అనిర్వచనీయబాంధవ్యం ఇతివృత్తం.
పద్మగర్భవతి. ఆమెలో ఇక పిండం వృద్ధిచెందలేదు. శస్త్రచికిత్సతో ఆ పిండం తీసి మరొక గర్భంలో పదిలపరచాలి. భర్త అవిటితనం, ముగ్గురు పిల్లల పోషణ పద్మ దైన్యస్థితి సావిత్రిని సమ్మతింప చేసాయి. ఆపరేషన్‌ విజయవంతమైంది. సావిత్రి ఇంటిపని చేసినా, సావిత్రి కోసం తెచ్చిన తిండి పిల్లలు తిన్నా, పిల్లాడు అనారోగ్యంగా ఉంటేచూసుకొన్నా పద్మ సహించేదికాదు. సావిత్రిది మాతృహృదయం. సావిత్రి కడుపులో పెరుగుతున్న తన బిడ్డపట్ల ఆరాటం పద్మది. డాక్టరుకూడా సావిత్రిని స్వేచ్ఛగా వుండనివ్వమని హెచ్చరించింది. ఆటుపోట్లతో కాలంగడిచింది. పండంటి బిడ్డను కన్నది. పుట్టినవెంటనే పద్మతీసుకువెళ్ళింది. సావిత్రి బిడ్డనుచూడాలని స్పర్శించాలని తహతహలాడింది. డాక్టర్లనుప్రాధేయపడింది. డాక్టర్ల బలవంతంపై సావిత్రి దగ్గర బాబును వదిలింది. ఇరవై ఒక్క రోజుల ఆ ఎడబాటు పద్మకు తల్లి హృదయమేమిటో తెలిసివచ్చేలా చేసింది. ”ఈదినాలలోనాకు… భోజనం సహించలేదు… ఎక్కడికి వెళ్ళాలనిపించలేదు నాహృదయాన్ని బాబు మూర్తి ఆవరించింది. వాడుకళ్ళలో మెదిలేవాడు. నాప్రతి అణువు బిడ్డకోసం తహతహలాడిపోయేది… ఆలోచించాను. ఈ ఎడబాటు సావిత్రిగారికి ఎంత సహించరానిదో ఊహించగలిగాను”. తల్లిప్రేమ అనుభవంలోకి వచ్చింది కాబట్టే బాబును స్వీకరిస్తూ ”మీరు బాబుకు… పెద్దతల్లి… పెదతండ్రి” మీరుబాబును చూడాలనుకొంటే ఎప్పుడైనా తమ ఇంటి తలుపులు తెరిచే ఉంటాయని ఆహ్వానించింది.
మాతృ ప్రేమకు నిర్వచనం చెప్పిన కథ ”అద్దెతల్లి”.
భర్త మరణంతో అత్తమామలు, ఇద్దరుపిల్లల బాధ్యత సుజాతమీదపడింది. అయిదారు ఇళ్ళల్లో పాచిపని చేసి పూట గడుపుకొచ్చేది. ఇంతలో గోరుచుట్టు మీద రోకలిపోటులా కొడుక్కి బ్రెయిన్‌ ట్యూమర్‌. ఆపరేషన్‌ చేయించాలంటే యాభైవేలు అవసరం. ఆ అవసరం సుజాతను అద్దెతల్లిగా ఉండటానికి అంగీకరించాయి. తను పనిచేస్తున్న యింటిలో విఠల్‌రావ్‌ దంపతులకు సంతానంలేదు. అండం విడుదలకాలంలో విఠల్‌రావు శారీరక సంబంధంతో గర్భం దాల్చింది. తొమ్మిదినెలల అనంతరం తాను అద్దెతల్లి కాబట్టి బిడ్డను అప్పగించాలి. కన్నపేగు అనుబంధాలను కాలరాయాలి అనే నిర్ణయంతోనే కాలంగడిపింది. బిడ్డ అంగవైకల్యంతో పుట్టడంతో విఠల్‌రావు దంపతులు బిడ్డను స్వీకరించలేదు. పైగా మంచిబిడ్డను కనిమ్మని, లేకుంటే డబ్బులు వాపసు ఇమ్మనిపట్టుబట్టారు. మహిళామండలిని ఆశ్రయించి, మండలి ఆసరాతో విఠల్‌రావు దంపతులను రచ్చకీడ్చింది. కోర్టుకెక్కింది.
”… సుజాత కనిన బిడ్డను కోర్టు సమక్షంలో విఠల్‌రావు స్వీకరించాలి. డబ్బును ఆశగా చూపి ఆమె మాతృత్వాన్ని వాడుకొని రభస చేయడం వల్ల ఆమె సమాజంలో పరువుకోల్పోయింది. అందుకు పరిహారంగా విఠల్‌రావు ఆమెకు రెండు లక్షల రూపాయలు కోర్టు సమక్షంలో చెల్లించాలి” కోర్టుతీర్పుతో విఠల్‌రావు బిడ్డను తీసుకున్నాడు. కొత్తస్పర్శతో బిడ్డ ఏడుపులంకించుకున్నాడు. అమ్మ హృదయం బద్దలయింది. బిడ్డను లాక్కొంది. పరిహారంగా ఇచ్చిన డబ్బు అత్తమామల పోషణార్థం వృద్ధాశ్రమంవారికిచ్చి ముగ్గురు బిడ్డలతో తెరచాటుకు వెళ్ళింది.
అద్దెతల్లిగా మారిన పేదమహిళ మనోవేదనను చిత్రించిన కథ ‘గోవుమాలచ్చిమి’.
చావుతప్పి కన్నులొట్టపోయినట్లు గల్ఫ్‌దేశాల నుంచి ఉత్తచేతులతో తిరిగి వచ్చాడు నారాయణ. భార్య ఇద్దరు పిల్లల పోషణభారమైంది. ”విదేశాల్లో బిడ్డలు లేనోళ్ళు గుజరాత్‌లోని ఓ ఊళ్ళో హాస్పిటల్‌కి వస్తున్నారంట. ఆ ఆస్పటల్‌లో కనటానికి ఇష్టమున్న ఆడోళ్ళ కడుపులోకి ఇంజక్షన్లతో పిండాన్ని పంపి గర్భం వచ్చేలా చేస్తారట. తొమ్మిది నెలలూ మోసినందుకు, పిల్లల్ని కన్నందుకు మస్తు డబ్బు ఇస్తారట! అన్న స్నేహితుని సలహాతో తన భార్యను సంసిద్ధం చేశాడు. అయిష్టంగానే పిల్లలభవిష్యత్తు కోసం వెంకటలక్ష్మి సమ్మతించింది. చకచక పరీక్షలు గట్రా పూర్తయ్యాయి గర్భనిర్ధారణయింది. తిండి వంట బట్టి నిగ్గుతేలింది. పిల్లలపై గాలి వదల్లేదు. నారాయణ కార్ఖ్ఖానాలో పనిసంపాదించాడు. పిల్లలను కూడా అక్కడికే మార్చాడు. ప్రసవానంతరం తల్లీ బిడ్డ ఆరోగ్యంగా ఉండటంతో పదిరోజుల్లోపే బిడ్డను తీసుకు వెళ్ళారు విదేశీజంట. వాళ్ళు ఇచ్చిన డబ్బుతో గుడిసె కొనుక్కున్నారు. కూరగాయల వ్యాపారం పెట్టాడు. వెంకటలక్ష్మి, కాబోయే తల్లుల ఆలనాపాలనా చూసే ఆయాగా అదే ఆసుపత్రిలో కుదిరింది. జీవితం నిమ్మదించిందని సంతోషించింది. కొన్ని నెలలకే నారాయణ వెంకటలక్ష్మి గర్భసంచి అద్దెకివ్వడానికి రంగం సిద్ధంచేయటంతో దిమ్మెరపోయింది.
ఈ మూడు కథలను వైద్య పరంగా, మహిళ మానసిక, శారీరక పరంగా, సామాజిక పరంగా విశ్లేషించుకుందాం. అనిర్వచనీయ బాంధవ్యం రచనాకాలంనాటికి వైద్యరంగంలో సంతానోత్పత్తికి అద్దెకు గర్భసంచిని వాడడం అరుదైన అంశం. తల్లి నుంచి అద్దె తల్లికి పిండ మార్పిడి జరిగింది.
అద్దె తల్లి కథలో అండం విడుదలకాలంలో సంతానం కోరుకున్న పురుషుడితో లైంగిక సంబంధం వల్ల గర్భందాల్చింది. రచయితకు శాస్త్ర పరిచయం లేకపోవటాన్ని సూచిస్తోంది. అద్దెకు గర్భసంచి ప్రక్రియలో వైద్య శాస్త్రరీత్యా లైంగిక సంబంధాలుండవు. మూడవ కథలో మహిళ గర్భందాల్చడానికి వీర్యకణాలను ఇంజెక్ట్‌ చేసే పద్ధతి ప్రయోగించారు.
పిండమార్పిడి ద్వారాకాని, ఇంజెక్షన్‌ పద్ధతి ద్వారాకాని మహిళ గర్భందాల్చడం సహజ ప్రక్రియకు భిన్నమైనవి. గర్భందాల్చటంకోసం గర్భాశయాన్ని ఉత్తేజంచేయడానికి మందులు వాడకం తప్పనిసరి. అలాగే గర్భంనిలవడానికి అధికమోతాదులో ఈస్ట్రోజన్‌, ప్రోజెస్ట్రోన్‌ వాడుతారు. ఒకటికి నాలుగు సార్లు గర్భసంచిని అద్దెకుఇవ్వడంవల్ల ఇవి ఆరోగ్య సమస్యలకు దారితీస్తాయి.
పిండం గర్భంలో ఉన్నప్పుడు షుగర్‌, బి.పి. లక్షణాలు చాలామందిలో కన్పిస్తాయి. అవి ప్రసవానంతరం సమసిపోవచ్చు లేదా కొనసాగవచ్చు. మూడోనెల వరకు సాధారణంగా గర్భవతులకు వాంతులవటం, తిండిసహించకపోవటం ఆ తర్వాత బిడ్డ పెరుగుదలతో శారీరకభారం పెరుగుతుంది.
ప్రసవం పునర్జన్మ వంటిదంటారు. కానుపుకష్టమై మరణించే సంఘటనలు ఎన్నో. కాన్పుకష్టమైనప్పుడు బిడ్డను బయటకుతీయడానికి చేసే సిజేరియన్‌తో కడుపుకోత. శారీరకంగా ఒకదాని తర్వాత ఒకటిగా పొందే ఇబ్బందులన్నీ అద్దె తల్లి భరించాలి.
వాంతులు వికారంతో లేవలేక సతమతమవుతున్నపుడు వీళ్ళ కోసం తనశరీరాన్ని ప్రాణాన్ని ఎందుకు పణంగా పెట్టాలి అని గోమాలచ్చిమిలో వెంకటలక్ష్మి బాధపడుతుంది. అంతేకాదు నిండు గర్భిణిలు బరువుగా తిరగటం చూసి పేదరికంవల్లనే కదా తన లాంటి వాళ్లందరూ ఇక్కడ చేరారు అని జాలి పడుతూ తన పరిస్థితికి కారణాలను విశ్లేషించుకుంటుంది. యజమానుల ఆధ్వర్యంలో టైంప్రకారం తిండి మందులు అబ్బినా తన బిడ్డల కడుపుకాదని తన కడుపునింపుకోగలదా! అందుకే అనిర్వచనీయ బాంధవ్యంలో తాను తెచ్చిన పండ్లు పలారాలు సావిత్రి కోసం మాత్రమే అని పద్మ అన్నప్పుడు వాళ్ళు తిన్నారు నా కడుపు నిండిపోయింది…. దీని అర్థం మీకు బోధపడదు పద్మగారు అంటుంది.
అద్దెతల్లి కడుపులో తన వంశాంకురం పెరుగుతోంది. అన్నకారణంగా పురుషుడు ఆమె పట్ల అభిమానం చూపించటం మొదలై దారిమళ్ళవచ్చు. ఆమెతో సాంగత్యం పెంచుకొని భార్యను నిర్లక్ష్యం చేయటమో, విడాకుల్విటమో జరగవచ్చు. అద్దెతల్లి కథలో విఠల్‌రావు సుజాతతో మళ్ళీ మళ్ళీ సంబంధాన్ని కోరుకోవటంలో పురుషుని బలహీనత, స్త్రీ వ్యామోహం స్పష్టమవుతుంది.
ప్రసవించిన వెంటనే బిడ్డను యజమానులకు అప్పచెప్పాలనే నియమం తల్లీ బిడ్డల సహజ సంబంధాన్ని దెబ్బతీయటంలేదా! అన్నెంపున్నెం ఎరుగని పసిబిడ్డ కన్నపేగుకు దూరమవుతోంది. గర్భంలో ఉన్నప్పుడు అమ్మ స్పర్శ అనుభవించిన పసికందు నూతన వాతావరణానికి అలవాటుపడాల్సి వస్తుంది తల్లి పాలతో రోగనిరోధక శక్తి పెరుగుతుందని, తల్లి పాల ప్రాముఖ్యాన్ని వైద్యులునొక్కి చెప్తున్నారు. అద్దెతల్లి అయినా రక్తాన్ని పంచుకొని పుట్టింది ఆ తల్లికేగా! అద్దెతల్లి అయినా పసిబిడ్డ వైపు ఆలోచిస్తే తల్లి నుంచి దూరం చేసే హక్కు ఎవరిచ్చారు? అదే పరిస్థితి అద్దె తల్లిలో ఎదురయ్యింది. కోర్టు ఆదేశాలతో విఠల్‌రావు బిడ్డను స్వీకరించినప్పుడు కొత్త స్పర్శతో బిడ్డ కెవ్వుమంది. సుజాత మాతృత్వం మేల్కొనింది. బిడ్డను అక్కున చేర్చుకుంది. ఈ తొమ్మిదినెలలు అనుబంధం బిడ్డని అప్పగించక పోయే పరిస్థితులకు దారితీయవచ్చు.
బిడ్డను ఏకారణంచేతనైనా యజమానులు స్వీకరించకపోతే పేదరికంలో కొట్టుమిట్టాడేవారికి మరో బిడ్డ అదనపుభారం కాదా! కోర్టునాశ్రయించే స్తోమత, మహిళా సంఘాల నాశ్రయించే అవగాహన ఎంతమందికుంటుంది. అనాధగావదిలేస్తే ఆ తప్పెవరిది? అద్దె తల్లి కథలో ఇలాంటి సమస్య ఏర్పడుతుంది. అంగవైకల్యంతో పుట్టిన బిడ్డను తమకొద్దని, మరో బిడ్డను కనిమ్మని లేకపోతే తామిచ్చిన డబ్బు తిరిగిమ్మని నిలదీసారు. అలాంటి బిడ్డ తమకే పుట్టివుంటే అని ఒకక్షణమాలోచించకలేకపోయారు. కోర్టు ఆదేశాలప్రకారం యజమాని బిడ్డను స్వీకరించాల్సి వచ్చింది. కానీ తల్లి ప్రేమ అందుకు అడ్డుపడింది.
డబ్బు వ్యామోహం చాలచెడ్డది. భార్య గర్భాన్ని అద్దెకిస్తే ఏశ్రమా లేకుండా లక్షలుచేతిలో పడ్తున్నాయి. పదేపదే గర్భాన్ని అద్దెకివ్వడానికి భర్త బలవంతంచేస్తే ఆ స్త్రీ మానసిక, శారీరక పరిస్థితి ఏమిటి? అయిష్టంగా అంగీకరించటం వల్ల డిప్రెషన్‌కు లోనవ్వచ్చు అనారోగ్యం పాలపడవచ్చు. వెంకటలక్ష్మి కట్టుగొయ్యకు కట్టిన గోవు పరిస్థితికి నెట్టేసింది. గోవుమాలచ్చిమి అయింది.
ఈ మూడు కథలో అద్దె తల్లి పరంగా, పసికందు పరంగా ప్రస్తావించిన సమస్యలు అవాంఛనీయం. తల్లి పాలను పొందడం తల్లి ఒడిలో నిద్రించడం. బిడ్డజన్మహక్కు మానవవిలువలను దెబ్బతీసే ఈ చర్య పట్ల మానవహక్కుల సంఘం స్పందించాల్సివుంది. అలాగే నవమాసాలు కడుపులో పెరిగి రక్తంపంచుకుని పుట్టిన బిడ్డపై అద్దెతల్లికి ఎలాంటి మమతానురాగాలు ఉండవనగలమా!
తరతరాలుగా శ్రమదోపిడీకి, వివక్షకు, కుటుంబ హింసకు గురవుతూ అస్తిత్వంలేకుండా మనుగడసాగిస్తున్న మహిళకు పురుషుని నుండి ఎదురవుతున్న మరో సమస్య ఇది. పురుషుడు బలవంతం చేసినప్పుడు పదేపదే గర్భసంచి అద్దెకివ్వడానికి మహిళలు తమ శరీరంపై తమకే హక్కుందనీ తమ మనసు నీ శారీరక ఆరోగ్యాన్ని దెబ్బతీసేచర్యలకు సమ్మతించేది లేదని ఖరాఖండిగా చెప్పగలగాలి. వైద్యశాస్త్రం సాధించిన ప్రగతిని సమాజం మహిళకు శాపంగా మార్చడం శోచనీయం. సంతానంపై మక్కువ ఉన్న దంపతులు ఇన్ని ఇబ్బందులున్న అద్దెతల్లిని ఆశ్రయించక అనాథను ఆదరించి అక్కున చేర్చుకుంటే!

‘మార్చి 8′కి వందేళ్లు మహిళా సాధికారత ఎక్కడ?

‘మార్చి 8′కి వందేళ్లు మహిళా సాధికారత ఎక్కడ?

భూమిక January 2011

పి.వి.శేషారత్నం
(భూమిక నిర్వహించిన కథ/వ్యాస రచన పోటీల్లో మూడవ బహుమతి పొందిన వ్యాసం)
అంతర్జాతీయమహిళా సంవత్సరం ప్రారంభమై 2010 మార్చికి వందేళ్లు… అయితే ఈ వందేళ్లలో స్త్రీలు ఎంత సాధికారత సాధించారు ఎంతటి అభివృద్ధి సాధించారో ఇంకా ఎంత సాధించవలసిఉందో అనేదే అంచనా వెయ్యవలసి ఉంది.
అంతర్జాతీయ మహిళా సంవత్సరం 1975లో మనదేశంలో అడుగుపెట్టాక స్త్రీలు గళం విప్పడంతో వరకట్న నిషేధం, ఆస్తిహక్కు వంటి కొన్ని హక్కులు మహిళలు సాధించుకున్నా ‘అందరికీ ప్రగతి’ దశాబ్దాలు గడచినా సాధ్యం కాలేదు, ఇంకా కొన్ని సామాజిక వర్గాల మహిళలు దయనీయమైన స్థితిలోనే ఉన్నారు. అన్ని వర్గాల స్త్రీలు ఉద్యమాల ద్వారా చర్చలద్వారా సాహితీ వేత్తలు తమ రచనలద్వారా మన స్త్రీలను మనమే చైతన్యవంతం చేస్తూ పురోభివృద్ధి మార్గంలోకి నడిపించవలసిన అవసరం ఉంది.
ఆడపిల్ల పుట్టిందీ అంటే ‘అయ్యో ఆడపిల్లా’ అనే రోజులు పోయాయనుకుని మనం సంబరపడిపోతున్నాం.
‘ముదితల్‌ నేర్వగరాని విద్య గలదే ముద్దార నేర్పించినన్‌’ అని అలనాడు ముక్కు తిమ్మనాచార్యుడు అన్నట్టుగా ఈనాడు అంతరిక్షరంగం వరకు అమ్మాయిలు అవలీలగా దూసుకుపోతూ ఆకాశంలో సగం అనిపించుకుంటున్నారు అని ఆనందపడుతున్నాం.
ఎప్పటికప్పుడు మహిళా సాధికారత వచ్చేసిందీ అని ఉత్సాహంతో పొంగిపోతున్నాం.
అయితే ఈ ప్రగతి అందరు మహిళలకీ సాధ్యమవుతోందా? అలనాటి నుంచీ ఉన్న ఆడపిల్లలపై వివక్ష పూర్తిగా పోయిందా? మన దేశంలోని ఆడపిల్లలంతా సుఖశాంతులతో బ్రతుకుతున్నారా? అనే ప్రశ్నలకు సమాధానం ‘లేదు’ అనే వినవస్తోంది.
”ఎవరూ ఆడపిల్లలుగా పుట్టరు-తయారు చేయబడతారు…
ఎవరూ మగపిల్లలుగానూ పుట్టరు- తయారుచేయ బడతారు…” -అంటే ఇక్కడ సమస్యకు మూలాలు వ్యవస్థలోనే ఉన్నాయి.
అభివృద్ధి సాధించిన విజ్ఞానశాస్త్రం సాయంతో గగనంలోకి దూసుకుపోతున్న అమ్మాయిలొకవైపు లింగనిర్ధారణ పరీక్షలతో ఆడపిల్లని తెలిసి… గర్భస్థ పిండాలను కరిగించేసుకుంటున్న అమ్మానాన్నలు ఇంకొకవైపు… విద్యలో అందరికంటె ముందుకు ఆకాశంలో చుక్కంత ఎత్తుకు… డాక్టర్లుగా కలెక్టర్లుగా పోలీసు అధికారులుగా ఎదిగిపోతున్న అమ్మాయిలొకవైపు… ప్రేమోన్మాదుల అమానుష ఆమ్లదాడులతో అవశేషాలైనా మిగలని చిట్టి చెల్లెళ్లొకవైపు… ఒకవైపు ప్రగతి రథంలో ముందుకెళ్తున్న బాలికలతోబాటు… అక్రమరవాణాకు గురయి కామాంధుల కబంధ హస్తాల్లో నలిగిపోతున్న బాలికలు మరోవైపు…
కారణాలు ఒకటీ రెండూ కావు… నిరక్షరాస్యత, పేదరికం, నిరుద్యోగం, వివక్షలతోబాటు ప్రేమను ద్వేషాన్ని పెంచి పోషిస్తున్న సినిమాలు, సీరియళ్లు సాహిత్యం… అన్నీ… అన్నీ పెడదోవ పట్టిస్తున్నాయి.
ఆడపిల్లలనే వివక్షతో తల్లిదండ్రులే చేస్తున్న అన్యాయంతో గ్రామాల్లో విద్యకు దూరమై, బాల్య వివాహాల బందీలై, నగరాల్లో ర్యాగింగులకు, అత్యాచారాలకు గురవుతూ అటు భౌతికదాడులతో ఇటు మానసిక వ్యాధులతో కృంగిపోతున్నారు మన ముద్దుగుమ్మలు…
గృహిణులయ్యాక రేపటి తరాన్ని ఈ సంఘానికి అందించవలసిన ఈనాటి చిట్టి తల్లులను… మనం ఈనాడు కటిపాపలుగా కాపాడితేనే రేపు ఇంటి దీపాలయ్యే మన ఇంటి మహాలక్ష్ములు వీళ్లు…
అనాదిగా స్త్రీ పురుష ప్రాకృతిక వ్యత్యాసాలు వైవిధ్యాలు వైమనస్యాలు, వైషమ్యాలు ఉండనే ఉన్నాయి.
ఆడవాళ్లు అన్నిరంగాల్లోకీ విస్తరిస్తున్నారు. కీలకపదవులు చేపడుతున్నారు అంతరిక్షంలోకి కూడా అడుగు పెట్టారు అంటూ ఎంతో గర్విస్తాం. అబ్బో అభివృద్ధి పథంలో పయనిస్తున్నారని సంబరపడుతుంటాం.
అయితే వాస్తవంలో మహిళల పరిస్థితి ఏమంత మెరుగ్గా లేదని ఇంకా వెనకబడే ఉన్నారని ఎవరైనా పరకాయప్రవేశం చేసి మన ఇళ్ళల్లోకి తొంగి చూస్తే అర్థమవుతుంది.
అమెరికన్‌ సోషియలాజికల్‌ అసోసియేషన్‌ చైనాలో చేసిన సర్వే ప్రకారం గృహిణులకు ఎంతో ప్రతిభాపాటవాలున్నా భర్తలకు సహకరించడంతోను పిల్లల పెంపకంలోను గడచిపోతోంది అని ఏప్రిల్‌ 2010 సంచికలోని సర్వే వెల్లడించింది. అక్కడ భార్యాభర్తలిద్దరూ ఉద్యోగులైన కుటుంబాల్లో 8484 మంది వృత్తినిపుణులు కాగా 17648 మంది నాన్‌ ప్రొఫెషనల్‌ పనివారు ఉన్నారట. వీరిలో మగవారు వారినికి 60 గంటలు పనిచేస్తుంటే భార్యలు ఇంటిపనిభారం వల్ల అన్ని గంటలు కేటాయించలేకపోతున్నారట. కెరీర్‌ పరంగా ఎంతో ఎదగాలని ఉన్నా స్త్రీలు తన కెరీర్‌ కంటే భర్తల కెరీర్‌కే ప్రాధాన్యత ఇవ్వాల్సివస్తోందిట. ఒక్కమాటలో పురుషులు కుటుంబభారాన్ని మోయడానికి స్త్రీలు ఇంటిని చక్కదిద్దుకోవడానికి అనే ఆలోచనే ఆచరణాత్మకం అవుతోంది. ఇక భర్త సహకరించని కారణంగా కెరీర్‌ వదిలేసుకుంటున్న ఆడవారూ ఉన్నారు. అలాగని బయట ఉద్యోగమూ చెయ్యక తప్పని స్థితి. అందువల్ల ఇంటిపనిలో ఒత్తిడి వల్ల… భర్త ఇంటిపనిలో సహకరించనందున కెరీర్‌ వదిలేసి ఇంటికే పూర్తిగా అంకితమయిపోతున్నారు.
చైనాలో కంటె మన ఇండియాలో పరిస్థితి మరింత దయనీయం. పురుషుల ఆలోచనల్లో మార్పువచ్చి ఇంటిపనులు పిల్లల పెంపకం విషయంలో కొంచెం సహకరిస్తే స్త్రీ కెరీర్‌ పరంగా ఎదిగే వెసులుబాటు వస్తుంది అని జగమెరిగినసత్యం.కాని అలా సహకరించే పురుషపుంగవుల శాతం మనదేశంలో అతి స్వల్పమని మనకి తెలియనిది కాదు.
కళ, చట్టం, టెక్నాలజీ, చదువు ఏరంగంలోనూ పురుషులకంటే మహిళలు తీసిపోని స్థితి అయినా కుటుంబ పరిమితుల మధ్య బాధ్యతలనే ఊతకర్రలమధ్యే వారు మిగిలిపోతున్నారు. స్త్రీలను ప్రతిభ ఉండీ ఏమీ చెయ్యలేని నిస్సహాయతే ఎక్కువ బాధిస్తుంది. ఇంక అసలు విషయానికి వస్తే… మహిళలకు సాధికారత రావడం అంటే ఏమిటి?
మగవారితో సమానంగా మనమూ మన జన్మహక్కులను అనుభవించడం… వారికున్నట్టే మనకీ అన్ని విషయాలలోను సాధికారత ఉండడం… కాని ఈక్రింది విషయాలలో మన ఇప్పటికీ అంటే వందేళ్లయినా సాధికారత సాధించామా?
ు    గర్భస్థ పిండం పరిరక్షణ
ు    లింగ వివక్షత
ు    పుట్టిన బాలికల రక్షణ (ఆరోగ్యం)
ు    ఎదిగే వయసులో రక్షణ
ు    అక్రమ రవాణానుండి రక్షణ
ు    (ఆత్మహత్యలు చేసుకోకుండా) మానసిక పరమైన రక్షణ
ు    భౌతికదాడుల నుండి రక్షణ
ు    అత్యాచారాల నుండి రక్షణ
ు    ర్యాగింగ్‌నుండి రక్షణ
ు    సాంఘిక దురాచారలనుండి రక్షణ
ు    తనను తాను రక్షించుకోవడంలో శిక్షణ
ు    ఆడపిల్లల చదువు
ు     బాల్యవివాహాల నుండి రక్షణ అంటే యుక్త వయసు రాకుండానే వివాహాలు
ు    జనాభాలో పురుషులతో సమానంగా సగానికి చేరువలో ఉన్నా ఇంకా చట్టరూపం దాల్చని మన మహిళా రిజర్వేషన్‌ బిల్లు…
వీటన్నింటిలో అతివలు ఎదుర్కొంటున్న ముఖ్యమైన సమస్య… ఆడపిల్లల అక్రమ రవాణా…. ముఖ్యంగా ఇది గ్రామీణ ప్రాంతాలలో జరుగుతోంది.
ప్రధాన కారణం నిరక్షరాస్యత… పేదరికం… ఇంకా జనాభా పెరుగుదల, నిరుద్యోగం… అనుకుంటున్నా ఇలా అక్రమరవాణా ట్రాఫికింగ్‌కు గురి అయిన అన్నెంపున్నెం తెలియని ఆడపిల్లలు ఎన్నో కష్టనష్టాలకు గురవుతున్నారు.
అక్రమరవాణాకు గురవుతున్న బాలికలు - ప్రేమ పేరుతో మోసపోవడం, పెళ్ళి చేసుకుంటానని నమ్మించి తీసుకెళ్లడం, ఉద్యోగం చూపిస్తానని ఎర చూపించడం… జరుగుతోంది. పేదరికం పరిస్థితిలో ఉన్న కుటుంబానికి దళారులు గురిపెడతారు. ఉద్యోగం చూపిస్తానని… కుటుంబంలో వైద్యానికి సంబంధించి ఆపరేషన్‌ జరిగితే డబ్బు సాయం చేస్తామనో చెప్తారు.
తల్లిదండ్రులు సరిగ్గా లేకపోవడం… మారుటితల్లి కావడం… తండ్రి తాగుబోతు అయిన చిన్నాభిన్నమయిన కుటుంబంలోని బాలికలకు ఏదో ఎర చూపించి వేరే చోటికి తీసికెళ్లి మంచి సంబంధాలు చూపించి పెళ్లి చేస్తామని చెప్పి ఎక్కువగా బొంబాయి, ఢిల్లీ, కలకత్తా పూనా, గోవా వంటి ఆపంతాలకు తరలించడం… లేదా గ్రామాలనుండి హైదరాబాదు… అక్కడినుంచి ఇతర రాష్ట్రాలకు ఒక నెట్‌వర్కు ద్వారా తరలిస్తారు. ఆడపిల్లలను నగరాలకు అక్రమ రవాణా చేయడం…. వారిని వెట్టి చాకిరీకి, బలవంతపు వేశ్యావృత్తికి… గృహదాస్యం, మాయ పెళ్లిళ్లు అక్రమ ఉద్యోగాలు అక్రమ దత్తతల వంటి చట్ట విరుద్ధమైన కార్యక్రమాల్లోకి బలవంతాన దించుతారు. తద్వారా ఎన్నో సమస్యలు… చట్టపరమైన అంశాలుంటాయి. చట్టంలోని లొసుగులు కారణంగా సమాజంలో పేరుకుపోయిన అవినీతి కారణంగా నిందితులకు తప్పించుకుపోతున్నారు.
తొలిదశలో గ్రామీణుల్లోని నిరక్షరాస్యత, అమాయకత్వాలను వినియోగించుకుని అక్రమ రవాణాదారులు బాలికలుఇల్లు వదిలేలా చేసేందుకు ఉద్యోగాలిప్పిస్తామనడం, పెళ్లి చేస్తామనడం, చేసుకుంటామనడం చేస్తున్నారు. దానితో దళారీల పెళ్లి ప్రస్తావనకు నగరంలోని ఆధునిక జీవిత ప్రలోభాలకు బాలికలు మోసపోతుంటారు. ఒక్కోసారి స్థానికంగా పెళ్లి తతంగం ముగుస్తుంది కూడా… అయితే అలా గ్రామాలు వదిలిన బాలికలు మళ్లీ గ్రామాల్లోకి అడుగు పెట్టడం లేదు. ఎందుకంటే వారు వెళ్లేది అత్తారిళ్లకి కాదు… వేశ్యాగృహాలకు కనుక… ఒక్కోసారి వయోధికులైన పురుషులు అమాయకపు బాలికలను ఉద్యోగాలప్పిస్తామని మోసం చేస్తుంటారు.
ఇంకోసారి దూరాప్రాంతాల్లోని తమ బంధువులకిచ్చి పెళ్లి చేస్తామని పిల్లను తీసికెళ్లి అక్కడనుంచి వేశ్యాగృహాలకు తరలిస్తున్నారు. మహిళా సాధికారత అంట మనలను, మన ఆడపిల్లలను రక్షించుకోవడంలో మనమే ప్రధాన పాత్ర ధరించడమే…
అంటే… మభ్యపెట్టి మాయచేసి తీసుకెళ్తున్నారు అందుకని ముఖ్యంగా తల్లిదండ్రులు ఎలా అప్రమత్తంగా ఉండాలి అనేది తల్లిదండ్రులకు కౌన్సిలింగ్‌ ఇవ్వాలి. అంటే బాలికలు అక్రమ రవాణా అయితే ఎలాంటి పరిస్థితులు ఎదుర్కొంటారు..తిరిగి వచ్చాక వారి జీవితం ఎలా ఉంటుంది తెలియజెప్పాలి. ఆడపిల్లకి సరైన శిక్షణ ఇప్పించి ఆర్థికంగా ఆదుకోవడం…ఆడపిల్లల చదువు మధ్యలో మాన్పించకుండా కొనసాగించడం చెయ్యడంలో ప్రభుత్వానికి అండగా నిలవాలి.
ప్రభుత్వపరంగా అప్రమత్తంగా ఉండడం కోసమే ప్రతి గ్రామంలోను గ్రామసంఘాల నిఘా పెట్టడం జరుగుతోంది. గ్రామాల్లోకి అపరిచితులు వస్తే నిఘా సంఘాలకి తెలియజేస్తారు. కిశోర బాలికలు…అంటే 11-18 సంవత్సరాల ఆడపిల్లలను చైతన్యవంతం చెయ్యడం…వారితోనే బాలికా సంఘాలు ఏర్పాటుచెయ్యడం చేస్తున్నారు. ఇందులో ముగ్గురు ఛేంజ్‌ ఏజంట్లు ఉంటారు. వారికి శిక్షణ ఇస్తారు. ముఖ్యంగా ఈ వయసు ఆడపిల్లల్లో వచ్చే మార్పుల మీద, అక్రమ రవాణా విషయమై మేల్కొని ఉండాల్సిన అవసరం గురించి జీవిత నైపుణ్యాల గురించి అక్రమ రవాణాను ఎలా తప్పించుకోవాలి శిక్షణ ఇస్తున్నారు. విజిలెంట్‌ గ్రూప్‌లో స్వయంసహాయక సంఘాల మహిళలు, గ్రామంలోని యువ నాయకులు ఉంటూ తమ ఊళ్లోని కిశోర బాలికలకు శిక్షణ ఇచ్చేలా చేస్తోంది ప్రభుత్వం. జిల్లాస్థాయి కమిటీలో కలెక్టర్‌ చైర్మన్‌గా జిల్లా పోలీసు సూపరింటెండెంటు ప్రాజెక్టు డైరెక్టరు శిశు సంక్షేమ శాఖవారు వీళ్లంతా ఎప్పటికప్పుడు విషయ సమీక్ష చేస్తుంటారు.
ఏది ఏమయినా బాలికల అక్రమ రవాణా అనేది ఖండించవలసిన విషయం…ఈ దేశ పౌరులుగా బాధితులైనవారికి పునరావాసం విషయంలోను ప్రభుత్వానికీ మనవంతు సహకారం అందించాలి. మెరుగైన సమాజానికి స్వాగతం పలకాలి. మన దేశ ఆడపడుచులను మనమే కాపాడుకోవాలి…
మరో ముఖ్యమైన సమస్య అమ్మాయిలపై ఆమ్ల దాడులు…
ఒకప్పుడు మనదేశంలో జీవన సౌందర్యం తాలూకు సంస్కృతి పరిఢవిల్లేది.
యత్ర నార్యస్తు పూజ్యంతే అని అమ్మాయిలను గౌరవించే… సమానంగా గుర్తించే వేదసంస్కృతి ఆకాశంలో సగంగా కీర్తించే సంస్కృతి ఉండేది…కాని ఆ సంస్కృతి ధ్వంసమైపోయాక వచ్చిందే ఇప్పటి విధ్వంస సంస్కృతి.
అమ్మాయి వెంటబడని ప్రేమించమని వేధించని దృశ్యం లేకుండా ఏ సినిమా అయినా వస్తోందా. అమ్మాయిల అంగాంగ ప్రదర్శన లేని ఒక్క టీవీ షో అయినా ఉంటోందా? అమ్మాయంటే ఆటవస్తువుగా ఆస్తిగా హక్కుభుక్తంగా భావించని కథనం ఒక్కటైనా ఉందా?
ఈనాటి క్షీణ విలువలలో మానవత్వం మొహం చాటు చేసేసుకోని పౌరసమాజం ఉందా? సంపాదించు… ఖర్చు పెట్టు. అనుభవించు… ఇదేగా ఈనాటి సంస్కృతి…పబ్‌లు, బార్లు…అలంకరించిన వీధులు…రంగుల వలలు విసిరే అంగడి బజారులు ఇదేగా ఈనాటి మన సంస్కృతి…డబ్బుంటే అమ్మాయి ప్రేమించి తీరాలి…లేకపోతే దాడి…
రూట్‌ కాజ్‌ ఆఫ్‌ క్రైం ఈజ్‌ సొసైటీ…నేరాలకు మూలం సమాజం. వికృత సంస్కృతులకు నీరాజనాలు పట్టడంలో మన అల్పత్వం ఉంది. విలువల పతనంలో రేపటి హింసోన్మాదుల తెగింపు ఉంది. కారణం అబ్బాయిల మానసిక రుగ్మతా? పురుషాహంకారమా? చెయ్యని తప్పుకు నెత్తురు చిమ్ముతూ…పచ్చని బతుకులు నెత్తురు చిమ్ముతున్నాయెందుకని? అయేషా…స్వప్నిక…శ్రీలత…శ్వేత…ఈ పరంపర ఆగదా…
అది మనందరి మనసులను మెలిపెడుతున్న వ్యథ…మెదళ్లను తొలుస్తున్న బాధ…అన్నీ అంతుచిక్కని ప్రశ్నలే…
మీకో విషయం తెలుసా? ఇలాంటి దాడులవల్ల సిరిమల్లె పువ్వు లాంటి చంద్రముఖుల ప్రపంచం కూలిపోతోంది. రంగు రంగుల స్వప్నంలాంటి ఆమె జీవితం హఠాత్తుగా మసకబారుతోంది.
సమాజం కలతపడినా ప్రతి తల్లీదండ్రీ కన్నీళ్లు పెట్టినా సమాజం అయ్యో అని ఆక్రోశించినా ఇది కథా? కాదు…
అభంశుభం తెలియని అమ్మాయిల నిత్య వ్యధ…తెల్లని మనసుగల అమాయకపు సిరిమల్లెపువ్వుల కథ…
ఈ కథకు ముగింపు ఇదయినా కావచ్చు…లేదా బొగ్గులా మాడిపోయి పసివాడిపోయి జీవితాంతం కుమిలిపోయే సిరిమల్లె కన్నీటికథయినా కావచ్చు…ఒక్కసారి కళ్లు తెరచి…కాదుకాదు… మనసులను తెరచి…అటు చూడండి…వీధివీధికీ ఓ సిరిమల్లె కనిపిస్తుంది.
ఆ సిరిమల్లె మనసు పాలల్లా తెల్లనిది. మంచులా చల్లనిది…అమాయకమైన ఆ సిరిమల్లె ఏపాపం ఎరుగనిదయినా ఆమ్లదాడికి గురయి ఎలా విలవిలలాడుతోందో చూడండి.
జ                  జ                  జ
”డాక్టరంకుల్‌…నన్ను బ్రతికించండంకుల్‌…నేను బాగా చదువుకోవాలి…డాక్టర్‌ని కావాలి…పల్లెటూళ్లలో వైద్యసాయం లేక ఎవరూ చచ్చిపోకూడదు…అయ్యో ఈ బాధ తట్టుకోలేక పోతున్నాను…నేనేం తప్పుచేసానంకుల్‌…నాకెందుకీ శిక్ష…డాడీ… వాడు వేధిస్తున్నాడని మీకు చెప్పాను కదా…’నీ భవిష్యత్తు పాడవుతుంది… ఓర్చుకోమ్మా అన్నారు…ఓర్చుకున్నా అయినా…నామీద యాసిడ్‌ పోసాడు డాడీ…నన్నెంతో ప్రేమిస్తారే…వాడిని మీరేమీ చెయ్యలేక పోయారెందుకని డాడీ…పోలీసంకుల్‌…ఆరోజు మీరు చూసారుకదా వాడు నన్ను చెంపమీద కొట్టడం…మరి వాడిని ఏమీ చెయ్యలేదేం అంకుల్‌…నానమ్మా…నేను బ్రతుకుతానా…బ్రతకాలి నానమ్మా… డాక్టరంకుల్‌ నన్ను బ్రతికించండి. అయ్యో నా మొహంమీద యాసిడ్‌ పడి కాలిపోయిందని నా మొహం చూసుకుని నేను బాధపడతానని అనుకోకండి అంకుల్‌…నేను బాధపడినా ఫరవాలేదు…నేను మీలా డాక్టర్‌ కావాలి…పల్లెల్లో పేదలకి వైద్యం చెయ్యాలి…అంకుల్‌…నాకేమీ కనిపించడం లేదెందుకని? డాడీ…నాకు భయమేస్తోంది. నన్ను గట్టిగా పట్టుకో డాడీ…పోలీసంకుల్‌ పారిపోతున్నాడు…వాడిని పట్టుకోండి అంకుల్‌…మీకు నాలాంటి అమ్మాయి లేదా? ఉంటే తప్పకుండా వాడిని వదిలిపెట్టేవారు కాదంకుల్‌…నాకోసం ఏడవకు నానమ్మా… నాకు మంచి ర్యాంకు వస్తుంది. నాకు చావాలని లేదు నానమ్మా… నేను…డా…క్ట…ర్‌ని కా…వా…లి…
జ                  జ                  జ
ఊరు, పేరు మారుతున్నాయి తప్ప దారుణాలు రోజురోజుకీ పెరుగుతున్నాయే తప్ప తరగడం లేదు. ప్రాంతం ఏదయినా వ్యక్తులు వేరయినా జరుగుతున్న ఘటనలన్నీ దారుణమైనవే. ప్రేమ పేరిట వేధింపులు…కాదంటే ఆమ్ల దాడులు…లేదా హత్యలు…
భరతమాతగా దేశానికి మాతృమూర్తి గౌరవాన్ని ఇచ్చి పూజిస్తున్న చోటనే మగువలపై వరుసగా ఇలా ఉన్మాదుల అఘాయిత్యాలు మన సభ్య సమాజాన్ని నివ్వెరపాటుకు గురిచేయడం లేదూ…అమ్మాయిలపై ఈ అకృత్యాలకు కారణమేంటి అని ఎన్ని మార్లని విశ్లేషించు కుంటాం…???
అమ్మాయిల ఎదుగుదలకు ఓర్వలేనితనమా? వ్యక్తిత్వ ప్రకటన జీర్ణం కాకనా? ఎంతటి బాధలకు గురిచేసినా లోలోపల కుములుతున్న దిక్కారాన్ని స్వతంత్ర నిర్ణయాన్ని వ్యక్తం చేసే అమ్మాయిలను ఆకళింపు చేసుకోలేకనా?
ఇన్నేళ్ల ఆధిపత్యానికి బీటలు పడుతున్నాయనా? అహం దెబ్బతిని అఘాయిత్యాలా? నన్నే ఇష్టపడాలంటూ ఈ శాసించడం ఎందుకని? తప్పు ఆడవాళ్లదా? మగవాళ్లదా సమాజానిదా? అని ప్రశ్నించడం లేదు. మన కళ్లెదుట…మనకు ఇలా జరుగుతుందని తెలిసీ వీటిని ఎందుకు అదుపు చెయ్యలేకపోతున్నామనేదే ప్రశ్న……
కుటుంబ పరువుకోసం ప్రాకులాటలా? అబ్బాయి ఉన్నత వర్గానికి చెందినవాడనా? ఎవరింటి ఆడపిల్లో ఎలా పోతే మనకెందుకనే ఉదాశీనతా?
ఇక తల్లిదండ్రుల విషయానికొస్తే… ఆడమగపిల్లల పెంపకంలో లోపాలూ కనిపిస్తున్నాయి. లేకపోతే…ఒకే కుటుంబం నీడలో ఒకే అమ్మానాన్న గొడుగుక్రింద మనయింటి కొడుకులు, కూతుళ్లు ఎవరి మూసలో వారు రూపుదిద్దుకోవడమేంటి?
అసలు మన సామాజిక వ్యవస్థలోనే ఒక లోపం ఉంది. ఒక అమ్మాయికి అన్యాయం జరిగితే మనకెందుకనే సమాజ ధోరణి…దీంతో నడిరోడ్డు మీద ఏం జరుగుతున్నా పట్టించుకోనితనం…ముఖ్యంగా మీడియాలో ఇలాంటి సంఘటనలు పదేపదే చూపించడం…మితిమీరిన స్వేచ్ఛ పేరుతో పిల్లలు పబ్‌లకు ఆకర్షితులై కూడా ఒంటరిగా వెళ్లి ప్రమాదాలు కొనితెచ్చుకోవడం.
ఇటువంటి ఆగడాలు జరిగినపుడు అమ్మాయిలు, వారి తల్లిదండ్రులు, సంబంధిత విద్యాసంస్థలు, కౌన్సిలింగులు నిర్వహించి యువతీయువకులను చైతన్యం చెయ్యనపుడు ప్రయోజనమేమిటి?
గొడవ జరిగితే పిల్ల భవిష్యత్తు ఏమవుతుందోననే భయం. పోలీసులకి చెబితే ప్రయోజనం ఉంటుందనే నమ్మకం సడలిపోయేలా చట్టం ప్రవర్తన…ఇక అమ్మాయి పరంగా చూస్తే: కళాశాలలో యాజమాన్యానికి ఫిర్యాదు చేయడం కేవలం భవిష్యత్తులో భద్రతకోసమే.
ఉన్మాదిపై ఒత్తిడి తేవడం కోసమే…కాని అతడిపై ఒత్తిడే ఉండడంలేదు…కళాశాలకు రావడం తప్పడం లేదు. ఆవేదనను గొంతు దాటకుండా దిగమ్రింగక తప్పడంలేదు. అంతకుమించి అమ్మాయిలు ఆత్మాభిమానంతో బ్రతికే హక్కును గురించి ఎవరూ పట్టించుకోవడం లేదు. యువతరంలో తప్పుడు భావాలకు ప్రలోభాలకు దూరంగా ఉంచగల సామాజిక ఉద్యమం నిర్వహించే ఉద్దేశం శక్తీ మనకి లేదా? విజయోన్మాదంతో స్వార్ధంతో పెరుగుతున్న నవతరానికి విలువల గురించి సాటి మనుషులను సగౌరవంగా పరిగణించాల్సిన అగత్యం బోధించాల్సిన బాధ్యత పౌర సమాజానికి లేదా?
ఫిర్యాదు చేయడానికి వచ్చే ఆడపిల్లల సమస్యలను సానుభూతితో వినడానికి స్పందించడానికి పోలీసు యంత్రాంగంలో చిన్న ప్రయత్నమైనా జరగదా?
యువజన సంఘాలు, మహిళా సంఘాలు మంచి సంస్కృతి కోసం పోరాడే సంస్థలు ఈ సమస్యను స్వీకరించాలి. కేవలం నినాదాలతో సమస్య తీరదు. సమస్య ఉన్నచోటే పరిష్కారమూ లభిస్తుంది. కాస్త మానవత్వంతో ఆలోచించాలి అంతే…ఎందుకంటే ఇది ఇంటింటా ఉన్న యువతీయువకుల సమస్య…ఆడపిల్లల భద్రతకు సంబంధించిన సమస్య…
ఒక హింసాత్మక సంఘటన జరిగేదాకా ఆగకుండా వేధింపుల తొలిదశలోనే జోక్యం చేసుకోవాలి. విద్యాసంస్థల యాజమాన్యాలు, ఉపాధ్యాయుల పౌరసంస్థలు వెనువెంటనే స్పందించాలి.
మగతనపు ఊబిలోంచి కొడుకులను విముక్తి చేయండి… అమ్మాయిలలో ఆత్మస్థైర్యాన్ని పెంపొందించండి. అందు కోసం ఎవరో ఎక్కడ్నుంచో రారు. మన పిల్లలు…కాపాడుకోవలసిన బాధ్యత మనదే మనదే ముమ్మాటికీ మనదే…
అమ్మాయిలెందుకు పదేపదే దాడులకు గురవుతున్నారు?
ప్రేమిస్తున్నామని వెంటబడి వేధిస్తుంటే ధైర్యంగా ఎదుర్కొని స్పష్టంగా మాట్లాడగల స్వేచ్ఛ అమ్మాయిలకు లేకపోవడం…అందరిలో నిన్నే ఎందుకు గొడవపెడతాడు అంటూ ఇంట్లో పెడర్ధాలు తీస్తారని, చదువు మాన్పిస్తారని భయం…అందుకే…ఏం చెయ్యాలి?
నిర్భయంగా అమ్మాయి తన బాధను పంచుకునే వాతావరణం ఇంటాబయటా లభ్యంకావడం…అమ్మాయిల్లో ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంపొందించేలా నిపుణులతో శిక్షణాశిబిరాలు తరచూ నిర్వహించడం…ఆత్మరక్షణ కోసం మార్షల్‌ ఆర్ట్స్‌ నేర్చుకునే అవకాశాలు కల్పించడం…అమ్మాయిల ఫిర్యాదులకు తక్షణమే స్పందించి ఆకతాయిలపై నిఘావేసే రక్షణవ్యవస్థ ఉండడం…
వ్యక్తిగతవిషయం అని కళాశాల యాజమాన్యాలు వదిలేయక అమ్మాయిల రక్షణకి యాజమాన్యం, ఉపాధ్యాయ బృందం రక్షణగా నిలవడం…ఇక అబ్బాయిల ప్రవర్తన విపరీతంగా ఉంటే ఆలసించక మానసిక నిపుణులను సంప్రదించడం… మనిషి స్వార్ధం, దుర్మార్గం, బాధ్యతారాహిత్యం కారణంగా పొగల సెగలు కక్కుతూ అమ్మాయిలపై ఎడతెగకుండా కురుస్తున్న ఆమ్ల వర్షాలతో…కత్తుల దాడులతో శరీరం బొబ్బలెక్కి…చర్మం ఊడిపోయి…మాంసం ఉడికిపోయిన అమ్మాయిల శరీరాలలో ఎవరికీ తమ అమ్మాయిలు కనిపించడం లేదా? అని సాధికారతతో ప్రశ్నించండి. కాసులు రాలని కేసుల ఆర్తనాదాలు వినిపించకుండా చట్టం చెవులు మూసుకోకుండా సాధికారతతో ఉద్యమించండి. అప్పుడు ఎందుకిలా? అనే శేషప్రశ్నకు తావే ఉండదు.
స్త్రీ సకలచరాచర సృష్టికి మూలం…కదిలే జనప్రవాహానికి సాక్షీభూతం… తన హక్కులకోసం గొంతెత్తిన స్త్రీ ఇప్పుడు ప్రవాహపు ఉరవడి…కొత్త చరిత్రకు ఆమె వేస్తున్న ప్రతి అడుగూ ఇకపై ఒక ఒరవడి. స్త్రీ తన ఆత్మగౌరవాన్ని కాపాడుకునే దశలోకి ఎప్పుడో అడుగుపెట్టింది.
జీవితం ఒక ఆట అనుకోవడంకంటే ‘ఆటే జీవితం’ అనుకుంటే సవాళ్లను అధిగమించగలమన్న ఆత్మవిశ్వాసం దానంతట అదే వస్తుంది. స్వేచ్ఛగా మాటల్ని ఎగరేయగల హక్కు మన చేతుల్లోనే ఉంది. వేలాది పడగనీడలు మనపైవాలి భూతద్దాలు ఎక్కుపెట్టినాసరే మనల్ని మనంగానే ఆవిష్కరించుకుందాం… స్వేచ్ఛగా మన జీవితాలను మనమే అలంకరించుకుందాం.
సాంఘిక, ఆర్థిక, రాజకీయ రంగాల్లో సమానస్థానం మన మహిళలకు దక్కాల్సిందే.
జనాభాలో సగానికి దగ్గరగా ఉన్న మనకి…పాలించే హక్కుకోసం ఎన్నో ఏళ్లుగా జరుగుతున్న పోరాటం ఎందుకు విజయం సాధించడం లేదు? ఎక్కడ వేసిన గొంగళి అక్కడే ఉన్నట్టు…చట్టసభలో ప్రవేశపెట్టినపుడల్లా మహిళా రిజర్వేషన్‌ బిల్లు ఎందుకు అందరి ఆమోదం పొంది చట్టరూపం దాల్చడం లేదు? ఇటీవలే పురిటి గండాలు దాటి రాజ్యసభలో ఎట్టకేలకు ఆమోదం పొందిన మహిళా రిజర్వేషన్‌ బిల్లు లోక్‌సభలో విజయం సాధిస్తుందా? కాలమనే వెండి తెరపై వేచి చూడడం కాదు మనం చెయ్యాల్సింది.
ఈ సంవత్సరపు అంతర్జాతీయ మహిళా సంవత్సరపు నినాదం ”సమాన హక్కులు, సమానావకాశాలు…అందరికీ ప్రగతి”
అందరి ప్రగతిని కాంక్షించే మనమే ఆ నినాదంతో ముందుకెళ్దాం. సృష్టిలో సగాలయినపుడు అవకాశాల్లో కూడా సగాలమవుదాం. కాలుష్యపుకోరల్లో చిక్కుకున్న ప్రపంచంపై ఆధారపడడం కాదు ఆధారమవుదాం. కాలుష్యానికి చికిత్స చేద్దాం.
అందుకే…ఎప్పుడో ఎవరో వచ్చి ఏదో చేస్తారని ఎదురు చూడకుండా మన మహిళా సాధికారతను పోరాటంతో మనమే సాధించుకుందాం. అప్పుడు మన ముందుతరం ఆడపిల్లలనైనా అన్యాయాలకు ఆహుతి కాకుండా మన మహిళలమే చట్టపరంగా కాపాడుకోగలుగుతాం. ఏవంటారు?

కన్నభిరాన్‌కి కృతజ్ఞతాభివందనాలతో

కన్నభిరాన్‌కి కృతజ్ఞతాభివందనాలతో

భూమిక February 2011

శంకరన్‌గారు చనిపోయినపుడు హెచ్‌ఆర్‌ఎఫ్‌ మురళి మా ఆఫీసులో వున్నాడు. మేమిద్దరం ఏదో విషయం మీద సీరియస్‌గా మాట్లాడుకుంటున్నపుడు అతనికి ఫోన్‌ వచ్చింది. శంకరన్‌గారు చనిపోయారని ఎవరో చెప్పారు. మురళి వెంటనే వెళ్ళడానికి తయారైపోయాడు. ‘నిబద్ధతతో పనిచేసే వ్యక్తులు ఇలా ఒకరి తర్వాత  ఒకరు, బాలగోపాల్‌ చాలా బాధగా వుంది. గొట్టిపాటి నరేంద్రనాథ్‌, వనజ, బాలగోపాల్‌ ఇపుడు శంకరన్‌. బాధితుల పక్షాన పనిచేసే, మాట్లాడేవాళ్ళు కనుమరుగైపోవడం చాలా విషాదంగా వుంది. మురళీ” అంటే మీకు మరింత బాధ కల్గించే విషయం ఇంకోటుంది అన్నాడు. ‘ఏమిటది?’ నేను ఆతృతగా అడిగేను. ‘కన్నభిరాన్‌కి ఆరోగ్యం బాగా లేదు. ఒక కాలు తీసేసారు తెలుసా?’ అంటూ అతను వెళ్ళిపోయాడు. ”ఆ…” అంటూ నేను అలాగే వుండి పోయాను. చాలా దు:ఖం కల్గించే వార్త అది. అదే మూడ్‌లో శంకరన్‌ గారింటికి వెళ్ళాను. కన్నభిరాన్‌ కళ్ళల్లో మెదులుతూనే వున్నారు. శంకరన్‌ గారితో నాకు పెద్దగా పరిచయం లేదు కానీ ఆయన గురించి ఎంతో విని వున్నాను. ప్రశాంతంగా వున్న ఆయన ముఖం చూడగానే కళ్ళల్లో నీళ్లొచ్చాయి. కన్నభిరాన్‌గారి కాలు తీసేసిన విషాదం కూడా అందులో కలగలసి ఆ రోజంతా బాధగానే గడిచింది.
కన్నభిరాన్‌ గురించి రాయడానికి, ఆయనను స్మరించుకోవడానికి నా జీవితంలో జరిగిన ఓ సంఘటన ప్రస్తావించాలి. 1983లో ఎన్‌.టి.రామారావు ప్రభుత్వ హయాంలో ప్రభుత్వోద్యోగులు దీర్ఘకాలం సమ్మె చేసారు. 53 రోజులపాటు జరిగిన సమ్మె అది. అపుడు నేను ఆంధ్రప్రదేశ్‌ పబ్లిక్‌ సర్వీస్‌లో ఉద్యోగం చేస్తున్నాను. ఎ.పి.ఎన్‌.జి.వో అసోసియేషన్‌లో చాలా చురుకుగా పాల్గొంటున్న రోజులు. ఉమన్స్‌ వింగ్‌కు గాను సిటీ కన్వీనర్‌గా వున్నాను. 53 రోజుల సమ్మెలో పెద్ద ఎత్తున జరిగిన నిరసన కార్యక్రమాలు ధర్నాలు, పికెటింగ్‌లు, ర్యాలీలు అన్నింటిలో ముందుండేదాన్ని.సమ్మె ముగింపుకు వచ్చే ముందు సెక్రటేరియట్‌ దగ్గర గుర్రాలనెక్కిన మౌంటెడ్‌ పోలీసులు మా మీద లాఠీఛార్జీ చేసినపుడు మేము కిందపడిపోతే ప్రమీల అనే ఉద్యోగినికి కన్ను మీద లాఠీ తగిలి రక్తం చిట్లింది. నా మీద నుంచి గుర్రం నడిచిపోయింది. ఒళ్ళంతా దెబ్బలు. ఆ రోజు ఆ దృశ్యం ఎంత భయానకంగా ఉండిందంటే, ఇపుడు గుర్తు చేసుకుంటే ఒళ్ళు గగుర్పొడుస్తోంది. ఎంతో మంది ఉద్యోగులు గాయపడ్డారారోజు.
సమ్మె మరింత తీవ్రమైంది. రామారావు ఎక్కడా దిగి రావడం లేదు. సమ్మెలో పాల్గొనకుండా ఆఫీసులకు హాజరౌతున్న ఉద్యోగులను ఆపే కార్యక్రమం ఇచ్చింది అసోసియేషన్‌. మేము కొంతమందిమి హైదర్‌గూడాలో వున్న పంచాయితీ రాజ్‌ కార్యాలయంలో పికెటింగ్‌ చేసాం. ఒక్క ఉద్యోగినిని కూడా లోపలికెళ్ళకుండా అడ్డుకున్నాం. ఆఫీస్‌ ప్రధాన ద్వారం ముందు బైఠాయించాం. పోలీసులొచ్చారు. బరా బరా ఈడ్చారు. లాఠీల్తో కొట్టారు. నన్ను, అరుణ అనే ఉద్యోగినిని అరెస్ట్‌ చేసారు. పోలీస్‌ జీప్‌లో ఎక్కించుకుని నారాయణగూడా పోలీస్‌స్టేషన్‌కి తీసుకెళ్ళారు. కేసు బుక్‌ చెయ్యకుండా సాయంత్రం వదిలేస్తారని మా వాళ్ళు చెప్పారు కానీ మమ్మల్ని వదలలేదు. సాయంత్రందాకా పోలీస్‌స్టేషన్‌లో కూర్చోబెట్టి, రాత్రివేళకి పోలీస్‌ కంట్రోల్‌ రూమ్‌కి తెచ్చారు. కంట్రోల్‌రూమ్‌లో క్రిమినల్స్‌ ఉంటారని తెలుసు. వాళ్ళతో పాటు మమ్మల్ని ఉంచుతారని ఊహించలేదు. మేము ఎంత గొడవ చేసినా పట్టించుకోకుండా క్రిమినల్స్‌తో పాటు మమ్మల్ని రాత్రంతా కంట్రోల్‌రూమ్‌లో పడేసారు. అర్ధరాత్రివేళ అసోసిసియేషన్‌ సభ్యులొచ్చి దుప్పట్లు ఇచ్చి, రేపు ఉదయమే బెయిల్‌ దొరుకుతుందని, మన కేసులన్నీ కె.జి.కన్నభిరాన్‌ గారు చూస్తారని, ఆయన రేపు కోర్టుకొచ్చి బెయిల్‌ ఇప్పిస్తారని చెప్పి వెళ్ళిపోయారు. దుప్పటి చుట్టుకుని కూర్చుని ఆ రాత్రంతా జాగరణ చేసాం. తిండి లేదు. నిద్ర లేదు. మా చుట్టూ వున్న నిందితుల్ని చూడాలంటే భయం. అలాగే ఆ రాత్రి గడిచింది.
మర్నాడు పోలీస్‌ వాహనంలోనే సివిల్‌ కోర్టుకి తీసుకొచ్చారు పోలీసులు. బట్టలు నలిగిపోయి, జుట్టు చెదిరిపోయి, ఎర్రబడ్డ కళ్ళతో కోర్టు ఆవరణలో ఓ చెట్టు కింద నిలబడ్డాం. కన్నభిరాన్‌ ఎప్పుడొస్తారా అని వెయ్యి కళ్ళతో ఎదురుచూస్తున్న మాకు ఓ భయంకరమైన అనుభవం ఎదురైంది. ఒకరిద్దరు అడ్వకేట్‌లు మా వేపు అదోలా చూడడం గమనించాం. ఒకడైతే సమీపానికి వచ్చి ఏ లాడ్జిలో దొరికారు. మీ కేసు నేను వాదిస్తాను. ఎక్కువ ఫీజు ఇవ్వక్కరలేదులే అంటూ వెకిలిగా నవ్వాడు. ఏమనుకుంటున్నాడు వీడు మా గురించి. రాత్రంతా వ్యభిచారం చేసి లాడ్జీలో దొరికిన మనుష్యుల్లా కనబడుతున్నామా? వీడికి. కోపం కట్టలు తెంచుకుంది. బాగా తిట్టి పంపాం వాడిని. కాసేపటికి ఇంకొకడు వచ్చాడు. ”కొత్తా ఏమిటి? అంత కోపమెందుకు? మీ కేసు వాదిస్తామంటే తిడతారేంటి? ఇంతకీ ఏ హోటల్‌లో రైడ్‌ జరిగింది?” నేను వాడిని కొట్టినంత పనిచేసాను. ఛీ..ఛీ.. వీళ్ళు న్యాయవాదులా? ఇంత సంస్కార హీనంగా మాట్లాడతారా? కోర్టుకొచ్చే మహిళలు వ్యభిచారులే అయ్యుంటారని వీళ్ళ ఘోరాభిప్రాయం చూసాకా అసహ్యమన్పించింది. కోపం, ఉక్రోషంతో రగిలిపోతున్న వేళ దూరంగా మా వాళ్ళు, కన్నభిరాన్‌గారు వస్తూ కనబడ్డారు. ఆయన్ను చూడగానే నాకు బాగా ఏడుపొచ్చేసింది. వాళ్ళు ఇలా మాట్లాడారని ఆయనకు చెప్తాం. ఎవరయ్యా అలా మాట్లాడింది. వీళ్ళు ప్రభుత్వోద్యోగులు. సమ్మెలో పాల్గొని అరెస్ట్‌అయ్యారు. ముందు వెనకా చూసుకోకుండా మాట్లాడ్డమేనా? అని గట్టిగా కేకలేసారు. పది నిమిషాల్లో మాకు బెయిల్‌ మంజురైంది. మేము ఇంటికెళ్ళిపోయాం ఓ అరగంట తర్వాత.
సిటీ సివిల్‌ కోర్టులో ఆ రోజుల జరిగిన సంఘటనలో అవమానపడి, దు:ఖపడుతూ  నిల్చుని వున్న మాకు కన్నభిరాన్‌ కనబడగానే కొండంత ధైర్యం వచ్చింది. ఆయన రావడం ఆలస్యమై వుంటే ఆ రోజు అక్కడ ఏమై వుండేది? ఆయన్ని చూడగానే ఎంత సంతోషం కల్గిందో నేనిపుడు వర్ణించలేను. చల్లగా, చిన్నపిల్లాడిలా నవ్వే కన్నభిరాన్‌ నవ్వు నాకిప్పటికీ కళ్ళకు కట్టినట్టే వుంది. నాకున్న ఇలాంటి అనుభవాలు లక్షలాదిమందికి వుండి వుండొచ్చు. ఎందుకంటే ఎంతోమంది హక్కులకోసం పోరాడిన మనిషి ఆయన. పౌరహక్కులకు చిరునామా కన్నభిరాన్‌. ఆయన మరణం హక్కుల ఉద్యమానికి తీరని లోటు. సామాన్య మనుష్యుల కోసం, బాధితులకోసం నిరంతరం ఆలోచించి, వాళ్ళ కేసుల్ని వాదించి, వాళ్ళకి కొండంత అండగా వున్న కన్నభిరాన్‌లాంటి వ్యక్తులతో పెనవేసుకున్న చిన్న అనుభవ శకలమైనా మనపట్ల మనకి గౌరవం పెంచేదిగా వుంటుందనడంలో ఎలాంటి సందేహమూ లేదు. బాలగోపాల్‌, కన్నభిరాన్‌లాంటి నిబద్ధత కల్గిన, అరుదైన మనుష్యులు బతికిన కాలంలో మనమూ బతికాం, వాళ్ళతో ఎంతో కొంత సమీపంలో మెలిగాం అనే ఆలోచన గొప్ప తృప్తినీ, సంతోషాన్ని ఇస్తుంది.bhumika masa pathrika nundi

birthday of Guru Ravidass

634th birthday of Guru Ravidass celebrated

Written by Newspoint Bureau

Friday, 18 February 2011 23:57

Jammu Tawi, February 18 634th Prakash Divas of Shri Guru Ravi Dass Ji was celebrated today with great zeal and religious gaiety in a function organised by All Jammu and Kashmir Shri Guru Ravidass Sabha at Gurdwara Krishna Nagar.Devotees in large number from various parts of the region took part in the function. Members of the Sabha highlighted the life and teachings of Guru and appealed the masses to follow the path shown by him. Union Minister of Health and Family Welfare, Ghulam Nabi Azad was the chief guest in the function while Deputy Chief Minister Tara Chand was the guest of honour. Besides these eminent personalities, MLA Chaman Lal Gupta and MLC BR Kundal were also present on the auspicious occasion. Speaking on the occasion, Azad highlighted various health related schemes started by central government in the state.  He furtherdisclosed that government is giving an amount of 5 to 15 lakh to the people falling Below Poverty Line and who are suffering from serious diseases.  Kathua: The birthday of Guru Ravidas was celebrated with religious fervour and gaiety across Jammu region today. On this occasion, a function was organised in Guru Ravidas Temple at Kathua. CAPD Minister Qamar Ali Akhoon was the chief guest on the occasion. MLA Kathua Charanjeet Singh, Deputy Commissioner Zahida Khan, NC District president Dhian Chand, South block president Ravinder Singh Slathia, S Manohar Singh, Naresh Sharma and other prominent citizens were present there.As part of the celebration of the day a keertan was also organised there, in which hundreds of devotees participated.Speaking on the occasion, CAPD Minister Qamar Ali Akhoon congratulated the people on the eve and urged them to inculcate principles of Guru Ravidas and be generous.Later, a deputation of Guru Ravidas Sabha met him and demanded action against those responsible for FCI scam. The minister assured them that no guilty would be spared at any cost.

గురు దాస్ ఉత్తమ పద్యాలూ

kahi ravidaas kahaa kaisay keejai.
Says Ravi Daas, what am I to do now?

bin raghunaath saran kaa kee leejai. ||6||1||
Without the Sanctuary of the Lord's Protection, who else's should I seek? ||6||1||

raag soohee banee saree ravidaas jee-o kee
Raag Soohee, The Word Of Sree Ravi Daas Jee:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

sah kee saar suhaagan jaanai.
The happy soul-bride knows the worth of her Husband Lord.

taj abhimaan sukh ralee-aa maanai.
Renouncing pride, she enjoys peace and pleasure.

tan man day-ay na antar raakhai.
She surrenders her body and mind to Him, and does not remain separate from Him.

avraa daykh na sunai abhaakhai. ||1||
She does not see or hear, or speak to another. ||1||

so kat jaanai peer paraa-ee.
How can anyone know the pain of another,

jaa kai antar darad na paa-ee. ||1|| rahaa-o.
if there is no compassion and sympathy within? ||1||Pause||

dukhee duhaagan du-ay pakh heenee.
The discarded bride is miserable, and loses both worlds;

jin naah nirantar bhagat na keenee.
she does not worship her Husband Lord.

pur salaat kaa panth duhaylaa.
The bridge over the fire of hell is difficult and treacherous.

sang na saathee gavan ikaylaa. ||2||
No one will accompany you there; you will have to go all alone. ||2||

dukhee-aa daradvand dar aa-i-aa.
Suffering in pain, I have come to Your Door, O Compassionate Lord.

bahut pi-aas jabaab na paa-i-aa.
I am so thirsty for You, but You do not answer me.

kahi ravidaas saran parabh tayree.
Says Ravi Daas, I seek Your Sanctuary, God;

ji-o jaanhu ti-o kar gat mayree. ||3||1||
as You know me, so will You save me. ||3||1||

soohee.
Soohee:

jo din aavahi so din jaahee.
That day which comes, that day shall go.

karnaa kooch rahan thir naahee.
You must march on; nothing remains stable.

sang chalat hai ham bhee chalnaa.
Our companions are leaving, and we must leave as well.

door gavan sir oopar marnaa. ||1||
We must go far away. Death is hovering over our heads. ||1||

ki-aa too so-i-aa jaag i-aanaa.
Why are you asleep? Wake up, you ignorant fool!

tai jeevan jag sach kar jaanaa. ||1|| rahaa-o.
You believe that your life in the world is true. ||1||Pause||

jin jee-o dee-aa so rijak ambraavai.
The One who gave you life shall also provide you with nourishment.

sabh ghat bheetar haat chalaavai.
In each and every heart, He runs His shop.

kar bandigee chhaad mai mayraa.
Meditate on the Lord, and renounce your egotism and self-conceit.

hirdai naam samHaar savayraa. ||2||

Within your heart, contemplate the Naam, the Name of the Lord, sometime. ||2||

janam siraano panth na savaaraa.
Your life has passed away, but you have not arranged your path.

saaNjh paree dah dis anDhi-aaraa.
Evening has set in, and soon there will be darkness on all sides.

kahi ravidaas nidaan divaanay.
Says Ravi Daas, O ignorant mad-man,

chaytas naahee dunee-aa fan khaanay. ||3||2||
don't you realize, that this world is the house of death?! ||3||2||

soohee.
Soohee:

oochay mandar saal raso-ee.
You may have lofty mansions, halls and kitchens.

ayk gharee fun rahan na ho-ee. ||1||
But you cannot stay in them, even for an instant, after death. ||1||

ih tan aisaa jaisay ghaas kee taatee.
This body is like a house of straw.

jal ga-i-o ghaas ral ga-i-o maatee. ||1|| rahaa-o.
When it is burnt, it mixes with dust. ||1||Pause||

bhaa-ee banDh kutamb sahayraa. o-ay bhee laagay kaadh savayraa. ||2||
Even relatives, family and friends begin to say, "Take his body out, immediately!"||2||

ghar kee naar ureh tan laagee.
And the wife of his house, who was so attached to his body and heart,

uh ta-o bhoot bhoot kar bhaagee. ||3||
runs away, crying out, "Ghost! Ghost!"||3||

kahi ravidaas sabhai jag looti-aa.
Says Ravi Daas, the whole world has been plundered,

ham ta-o ayk raam kahi chhooti-aa. ||4||3||
but I have escaped, chanting the Name of the One Lord. ||4||3||

bilaaval banee ravidaas bhagat kee
Bilaaval, The Word Of Devotee Ravi Daas:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

daarid daykh sabh ko hasai aisee dasaa hamaaree.
Seeing my poverty, everyone laughed. Such was my condition.

asat dasaa siDh kar talai sabh kirpaa tumaaree. ||1||
Now, I hold the eighteen miraculous spiritual powers in the palm of my hand; everything is by Your Grace. ||1||

too jaanat mai kichh nahee bhav khandan raam.
You know, and I am nothing, O Lord, Destroyer of fear.

sagal jee-a sarnaagatee parabh pooran kaam. ||1|| rahaa-o.
All beings seek Your Sanctuary, O God, Fulfiller, Resolver of our affairs. ||1||Pause||

jo tayree sarnaagataa tin naahee bhaar.
Whoever enters Your Sanctuary, is relieved of his burden of sin.

ooch neech tum tay taray aalaj sansaar. ||2||
You have saved the high and the low from the shameless world. ||2||

kahi ravidaas akath kathaa baho kaa-ay kareejai.
Says Ravi Daas, what more can be said about the Unspoken Speech?

jaisaa too taisaa tuhee ki-aa upmaa deejai. ||3||1||
Whatever You are, You are, O Lord; how can anything compare with Your Praises? ||3||1||

bilaaval.
Bilaaval:

jih kul saaDh baisnou ho-ay.
That family, into which a holy person is born,

baran abran rank nahee eesur bimal baas jaanee-ai jag so-ay. ||1|| rahaa-o.
whether of high or low social class, whether rich or poor, shall have its pure fragrance spread all over the world. ||1||Pause||

barahman bais sood ar kha-ytaree dom chandaar malaychh man so-ay.
Whether he is a Brahmin, a Vaishya, a Soodra, or a Kh'shaatriya; whether he is a poet, an outcaste, or a filthy-minded person,

ho-ay puneet bhagvant bhajan tay aap taar taaray kul do-ay. ||1||
he becomes pure, by meditating on the Lord God. He saves himself, and the families of both his parents. ||1||

Dhan so gaa-o Dhan so thaa-o Dhan puneet kutamb sabh lo-ay.
Blessed is that village, and blessed is the place of his birth; blessed is his pure family, throughout all the worlds.

jin pee-aa saar ras tajay aan ras ho-ay ras magan daaray bikh kho-ay. ||2||
One who drinks in the sublime essence abandons other tastes; intoxicated with this divine essence, he discards sin and corruption. ||2||

pandit soor chhatarpat raajaa bhagat baraabar a-or na ko-ay.
Among the religious scholars, warriors and kings, there is no other equal to the Lord's devotee.

jaisay purain paat rahai jal sameep bhan ravidaas janmay jag o-ay. ||3||2||
As the leaves of the water lily float free in the water, says Ravi Daas, so is their life in the world. ||3||2||

raag gond banee ravidaas jee-o kee ghar 2
Raag Gond, The Word Of Ravi Daas Jee, Second House:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

mukand mukand japahu sansaar.
Meditate on the Lord Mukanday, the Liberator, O people of the world.

bin mukand tan ho-ay a-uhaar.
Without Mukanday, the body shall be reduced to ashes.

so-ee mukand mukat kaa daataa.
Mukanday is the Giver of liberation.

so-ee mukand hamraa pit maataa. ||1||
Mukanday is my father and mother. ||1||

jeevat mukanday marat mukanday.
Meditate on Mukanday in life, and meditate on Mukanday in death.

taa kay sayvak ka-o sadaa ananday. ||1|| rahaa-o.
His servant is blissful forever. ||1||Pause||

mukand mukand hamaaray paraanaN.
The Lord, Mukanday, is my breath of life.

jap mukand mastak neesaanaN.
Meditating on Mukanday, one's forehead will bear the Lord's insignia of approval.

sayv mukand karai bairaagee.
The renunciate serves Mukanday.

so-ee mukand durbal Dhan laaDhee. ||2||
Mukanday is the wealth of the poor and forlorn. ||2||

ayk mukand karai upkaar.
When the One Liberator does me a favor,

hamraa kahaa karai sansaar.
then what can the world do to me?

maytee jaat hoo-ay darbaar.
Erasing my social status, I have entered His Court.

tuhee mukand jog jug taar. ||3||
You, Mukanday, are potent throughout the four ages. ||3||

upji-o gi-aan hoo-aa pargaas.
Spiritual wisdom has welled up, and I have been enlightened.

kar kirpaa leenay keet daas.
In His Mercy, the Lord has made this worm His slave.

kaho ravidaas ab tarisnaa chookee.
Says Ravi Daas, now my thirst is quenched;

jap mukand sayvaa taahoo kee. ||4||1||
I meditate on Mukanday the Liberator, and I serve Him. ||4||1|| goNf ] (875-10)

gond.
Gond:

jay oh athsath tirath nHaavai.
Someone may bathe at the sixty-eight sacred shrines of pilgrimage,

jay oh du-aadas silaa poojaavai.
and worship the twelve Shiva-lingam stones,

jay oh koop tataa dayvaavai.
and dig wells and pools,

karai nind sabh birthaa jaavai. ||1||
but if he indulges in slander, then all of this is useless. ||1||

saaDh kaa nindak kaisay tarai.
How can the slanderer of the Holy Saints be saved?

sarpar jaanhu narak hee parai. ||1|| rahaa-o.
Know for certain, that he shall go to hell. ||1||Pause||

jay oh garahan karai kulkhayt.
Someone may bathe at Kuruk-shaytra during a solar eclipse,

arpai naar seegaar samayt.
and give his decorated wife in offering,

saglee simrit sarvanee sunai.
and listen to all the Simritees,

karai nind kavnai nahee gunai. ||2||
but if he indulges in slander, these are of no account. ||2||

jay oh anik parsaad karaavai.
Someone may give countless feasts,

bhoom daan sobhaa mandap paavai.
and donate land, and build splendid buildings;

apnaa bigaar biraaNnaa saaNdhai.
he may neglect his own affairs to work for others,

karai nind baho jonee haaNdhai. ||3||
but if he indulges in slander, he shall wander in countless incarnations. ||3||

nindaa kahaa karahu sansaaraa.
Why do you indulge in slander, O people of the world?

nindak kaa pargat paahaaraa.
The emptiness of the slanderer is soon exposed.

nindak soDh saaDh beechaari-aa.
I have thought, and determined the fate of the slanderer.

kaho ravidaas paapee narak siDhaari-aa. ||4||2||11||7||2||49|| jorh.
Says Ravi Daas, he is a sinner; he shall go to hell. ||4||2||11||7||2||49|| Total||

raamkalee banee ravidaas jee kee
Raamkalee, The Word Of Ravi Daas Jee:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

parhee-ai gunee-ai naam sabh sunee-ai anbha-o bhaa-o na darsai.
They read and reflect upon all the Names of God; they listen, but they do not see the Lord, the embodiment of love and intuition.

lohaa kanchan hiran ho-ay kaisay ja-o paarseh na parsai. ||1||
How can iron be transformed into gold, unless it touches the Philosopher's Stone? ||1||

dayv sansai gaaNth na chhootai.
O Divine Lord, the knot of skepticism cannot be untied.

kaam kroDh maa-i-aa mad matsar in panchahu mil lootay. ||1|| rahaa-o.
Sexual desire, anger, Maya, intoxication and jealousy - these five have combined to plunder the world. ||1||Pause||

ham bad kab kuleen ham pandit ham jogee sani-aasee.
I am a great poet, of noble heritage; I am a Pandit, a religious scholar, a Yogi and a Sannyaasi;

gi-aanee gunee soor ham daatay ih buDh kabeh na naasee. ||2||
I am a spiritual teacher, a warrior and a giver - such thinking never ends. ||2||

kaho ravidaas sabhai nahee samjhas bhool paray jaisay ba-uray.
Says Ravi Daas, no one understands; they all run around, deluded like madmen.

mohi aDhaar naam naaraa-in jeevan paraan Dhan moray. ||3||1||
The Lord's Name is my only Support; He is my life, my breath of life, my wealth. ||3||1||

raag maaroo banee ravidaas jee-o kee
Raag Maaroo, The Word Of Ravi Daas Jee:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

aisee laal tujh bin ka-un karai.
O Love, who else but You could do such a thing?

gareeb nivaaj gus-ee-aa mayraa maathai chhatar Dharai. ||1|| rahaa-o.
O Patron of the poor, Lord of the World, You have put the canopy of Your Grace over my head. ||1||Pause||

jaa kee chhot jagat ka-o laagai taa par tuheeN dharai.
Only You can grant Mercy to that person whose touch pollutes the world.

neechah ooch karai mayraa gobind kaahoo tay na darai. ||1||
You exalt and elevate the lowly, O my Lord of the Universe; You are not afraid of anyone. ||1||

naamdayv kabeer tilochan saDhnaa sain tarai.
Naam Dayv, Kabeer, Trilochan, Sadhana and Sain crossed over.

kahi ravidaas sunhu ray santahu har jee-o tay sabhai sarai. ||2||1||
Says Ravi Daas, listen, O Saints, through the Dear Lord, all is accomplished. ||2||1||

maaroo.
Maaroo:

sukh saagar suritar chintaaman kaamDhayn bas jaa kay ray.
The Lord is the ocean of peace; the miraculous tree of life, the jewel of miracles and the wish-fulfilling cow are all under His power.

chaar padaarath asat mahaa siDh nav niDh kar tal taa kai. ||1||
The four great blessings, the eight great miraculous spiritual powers and the nine treasures are in the palm of His hand. ||1||

har har har na japas rasnaa.
Why don't you chant the Lord's Name, Har, Har, Har?

avar sabh chhaad bachan rachnaa. ||1|| rahaa-o.
Abandon all other devices of words. ||1||Pause||

naanaa khi-aan puraan bayd biDh cha-utees achhar maahee.
The many epics, the Puraanas and the Vedas are all composed out of the letters of the alphabet.

bi-aas beechaar kahi-o parmaarath raam naam sar naahee. ||2||
After careful thought, Vyaasa spoke the supreme truth, that there is nothing equal to the Lord's Name. ||2||

sahj samaaDh upaaDh rahat ho-ay baday bhaag liv laagee.
In intuitive Samaadhi, their troubles are eliminated; the very fortunate ones lovingly focus on the Lord.

kahi ravidaas udaas daas mat janam maran bhai bhaagee. ||3||2||15||
Says Ravi Daas, the Lord's slave remains detached from the world; the fear of birth and death runs away from his mind. ||3||2||15||

raag kaydaaraa banee ravidaas jee-o kee
Raag Kaydaaraa, The Word Of Ravi Daas Jee:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

khat karam kul sanjugat hai har bhagat hirdai naahi.
One who performs the six religious rituals and comes from a good family, but who does not have devotion to the Lord in his heart,

charnaarbind na kathaa bhaavai supach tul samaan. ||1||
one who does not appreciate talk of the Lord's Lotus Feet, is just like an outcaste, a pariah. ||1||

ray chit chayt chayt achayt.
Be conscious, be conscious, be conscious, O my unconscious mind.

kaahay na baalmeekahi daykh.
Why do you not look at Baalmeek?

log bapuraa ki-aa saraahai teen lok parvays. ||2||
See how the poor people praise him! His praise extends throughout the three worlds. ||2||

ajaamal pingulaa lubhat kunchar ga-ay har kai paas.
Ajaamal, Pingulaa, Lodhia and the elephant went to the Lord.

aisay durmat nistaray too ki-o na tareh ravidaas. ||3||1||
Even such evil-minded beings were emancipated. Why should you not also be saved, O Ravi Daas? ||3||1||

bhairo banee ravidaas jee-o kee ghar 2
Bhairao, The Word Of Ravi Daas Jee, Second House:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

bin daykhay upjai nahee aasaa.
Without seeing something, the yearning for it does not arise.

jo deesai so ho-ay binaasaa.
Whatever is seen, shall pass away.

baran sahit jo jaapai naam.
Whoever chants and praises the Naam, the Name of the Lord,

so jogee kayval nihkaam. ||1||
is the true Yogi, free of desire. ||1||

parchai raam ravai ja-o ko-ee.
When someone utters the Name of the Lord with love,

paaras parsai dubiDhaa na ho-ee. ||1|| rahaa-o.
it is as if he has touched the philosopher's stone; his sense of duality is eradicated. ||1||Pause||

so mun man kee dubiDhaa khaa-ay.
He alone is a silent sage, who destroys the duality of his mind.

bin du-aaray tarai lok samaa-ay.
Keeping the doors of his body closed, he merges in the Lord of the three worlds.

man kaa subhaa-o sabh ko-ee karai.
Everyone acts according to the inclinations of the mind.

kartaa ho-ay so anbhai rahai. ||2||
Attuned to the Creator Lord, one remains free of fear. ||2||

fal kaaran foolee banraa-ay.
Plants blossom forth to produce fruit.

fal laagaa tab fool bilaa-ay.
When the fruit is produced, the flowers wither away.

gi-aanai kaaran karam abhi-aas.
For the sake of spiritual wisdom, people act and practice rituals.

gi-aan bha-i-aa tah karmah naas. ||3||
When spiritual wisdom wells up, then actions are left behind. ||3||

gharit kaaran daDh mathai sa-i-aan.
For the sake of ghee, wise people churn milk.

jeevat mukat sadaa nirbaan.
Those who are Jivan-mukta, liberated while yet alive - are forever in the state of Nirvaanaa.

kahi ravidaas param bairaag.
Says Ravi Daas, O you unfortunate people,

ridai raam kee na japas abhaag. ||4||1||
why not meditate on the Lord with love in your heart? ||4||1||

basant banee ravidaas jee kee
Basant, The Word Of Ravi Daas Jee:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

tujheh sujhantaa kachhoo naahi.
You know nothing.

pahiraavaa daykhay oobh jaahi.
Seeing your clothes, you are so proud of yourself.

garabvatee kaa naahee thaa-o.
The proud bride shall not find a place with the Lord.

tayree gardan oopar lavai kaa-o. ||1||
Above your head, the crow of death is cawing. ||1||

too kaaN-ay garbeh baavlee.
Why are you so proud? You are insane.

jaisay bhaada-o khoombraaj too tis tay kharee utaavalee. ||1|| rahaa-o.
Even the mushrooms of summer live longer than you. ||1||Pause||

jaisay kurank nahee paa-i-o bhayd.
The deer does not know the secret;

tan suganDh dhoodhai pardays.
the musk is within its own body, but it searches for it outside.

ap tan kaa jo karay beechaar.
Whoever reflects on his own body

tis nahee jamkankar karay khu-aar. ||2||
- the Messenger of Death does not abuse him. ||2||

putar kaltar kaa karahi ahaNkaar.
The man is so proud of his sons and his wife;

thaakur laykhaa maganhaar.
his Lord and Master shall call for his account.

fayrhay kaa dukh sahai jee-o.
The soul suffers in pain for the actions it has committed.

paachhay kiseh pukaareh pee-o pee-o. ||3||
Afterwards, whom shall you call, "Dear, Dear."||3||

saaDhoo kee ja-o layhi ot.
If you seek the Support of the Holy,

tayray miteh paap sabh kot kot.
millions upon millions of your sins shall be totally erased.

kahi ravidaas jo japai naam.
Says Ravi Daas, one who chants the Naam, the Name of the Lord,

tis jaat na janam na jon kaam. ||4||1||
is not concerned with social class, birth and rebirth. ||4||1||

malaar banee bhagat ravidaas jee kee
Malaar, The Word Of The Devotee Ravi Daas Jee:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

naagar janaaN mayree jaat bikhi-aat chamaaran.
O humble townspeople, I am obviously just a shoemaker.

ridai raam gobind gun saaraN. ||1|| rahaa-o.
In my heart I cherish the Glories of the Lord, the Lord of the Universe. ||1||Pause||

sursaree salal kirat baarunee ray sant jan karat nahee paanaN.
Even if wine is made from the water of the Ganges, O Saints, do not drink it.

suraa apvitar nat avar jal ray sursaree milat neh ho-ay aanaN. ||1||
This wine, and any other polluted water which mixes with the Ganges, is not separate from it. ||1||

tar taar apvitar kar maanee-ai ray jaisay kaagraa karat beechaaraN.
The palmyra palm tree is considered impure, and so its leaves are considered impure as well.

bhagat bhaag-ut likee-ai tih oopray poojee-ai kar namaskaaraN. ||2||
But if devotional prayers are written on paper made from its leaves, then people bow in reverence and worship before it. ||2||

mayree jaat kut baaNdhlaa dhor dhovantaa niteh banaarsee aas paasaa.
It is my occupation to prepare and cut leather; each day, I carry the carcasses out of the city.

ab bipar parDhaan tihi karahi dand-ut tayray naam sarnaa-ay ravidaas daasaa. ||3||1||
Now, the important Brahmins of the city bow down before me; Ravi Daas, Your slave, seeks the Sanctuary of Your Name. ||3||1||

malaar.
Malaar:

har japat tay-oo janaa padam kavlaas pat taas sam tul nahee aan ko-oo.
Those humble beings who meditate on the Lord's Lotus Feet - none are equal to them.

ayk hee ayk anayk ho-ay bisathri-o aan ray aan bharpoor so-oo. rahaa-o.
The Lord is One, but He is diffused in many forms. Bring in, bring in, that All pervading Lord. ||Pause||

jaa kai bhaagvat laykhee-ai avar nahee paykhee-ai taas kee jaat aachhop chheepaa.
He who writes the Praises of the Lord God, and sees nothing else at all, is a low-class, untouchable fabric-dyer by trade.

bi-aas meh laykhee-ai sanak meh paykhee-ai naam kee naamnaa sapat deepaa. ||1||
The Glory of the Name is seen in the writings of Vyaas and Sanak, throughout the seven continents. ||1||

jaa kai eed bakreed kul ga-oo ray baDh karahi maanee-ah saykh saheed peeraa.
And he whose family used to kill cows at the festivals of Eed and Bakareed, who worshipped Shayks, martyrs and spiritual teachers,

jaa kai baap vaisee karee poot aisee saree tihoo ray lok parsiDh kabeeraa. ||2||
whose father used to do such things - his son Kabeer became so successful that he is now famous throughout the three worlds. ||2||

jaa kay kutamb kay dhaydh sabh dhor dhovant fireh ajahu bannaarsee aas paasaa.
And all the leather-workers in those families still go around Benares removing the dead cattle

aachaar sahit bipar karahi dand-ut tin tanai ravidaas daasaan daasaa. ||3||2||
- the ritualistic Brahmins bow in reverence before their son Ravi Daas, the slave of the Lord's slaves. ||3||2||

malaar
Malaar:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

milat pi-aaro paraan naath kavan bhagat tay.
What sort of devotional worship will lead me to meet my Beloved, the Lord of my breath of life?

saaDhsangat paa-ee param gatay. rahaa-o.
In the Saadh Sangat, the Company of the Holy, I have obtained the supreme status. ||Pause||

mailay kapray kahaa la-o Dhova-o.
How long shall I wash these dirty clothes?

aavaigee need kahaa lag sova-o. ||1||
How long shall I remain asleep? ||1||

jo-ee jo-ee jori-o so-ee so-ee faati-o.
Whatever I was attached to, has perished.

jhoothai banaj uth hee ga-ee haati-o. ||2||
The shop of false merchandise has closed down. ||2||

kaho ravidaas bha-i-o jab laykho.
Says Ravi Daas, when the account is called for and given,

jo-ee jo-ee keeno so-ee so-ee daykhi-o. ||3||1||3||
whatever the mortal has done, he shall see. ||3||1||3||

గురు దాస్ పద్యాలూ

sireeraag.
Sree Raag :

tohee mohee mohee tohee antar kaisaa.
You are me, and I am You-what is the difference between us?

kanak katik jal tarang jaisaa. ||1||
We are like gold and the bracelet, or water and the waves. ||1||

ja-o pai ham na paap karantaa ahay anantaa.
If I did not commit any sins, O Infinite Lord,

patit paavan naam kaisay huntaa. ||1|| rahaa-o.
how would You have acquired the name, 'Redeemer of sinners'? ||1||Pause||

tumH jo naa-ik aachhahu antarjaamee.
You are my Master, the Inner-knower, Searcher of hearts.

parabh tay jan jaaneejai jan tay su-aamee. ||2||
The servant is known by his God, and the Lord and Master is known by His servant. ||2||

sareer aaraaDhai mo ka-o beechaar dayhoo.
Grant me the wisdom to worship and adore You with my body.

ravidaas sam dal samjhaavai ko-oo. ||3||
O Ravi Daas, one who understands that the Lord is equally in all, is very rare. ||3||

raag ga-orhee ravidaas jee kay paday ga-orhee gu-aarayree
Raag Gauree, Padas Of Ravi Daas Jee, Gauree Gwaarayree:

ik-oNkaar satnaam kartaa purakh gurparsaad.
One Universal Creator God. Truth Is The Name. Creative Being Personified. By Guru's Grace:

mayree sangat poch soch din raatee.
The company I keep is wretched and low, and I am anxious day and night;

mayraa karam kutiltaa janam kubhaaNtee. ||1||
my actions are crooked, and I am of lowly birth. ||1||

raam gus-ee-aa jee-a kay jeevnaa.
O Lord, Master of the earth, Life of the soul,

mohi na bisaarahu mai jan tayraa. ||1|| rahaa-o.
please do not forget me! I am Your humble servant. ||1||Pause||

mayree harahu bipat jan karahu subhaa-ee.
Take away my pains, and bless Your humble servant with Your Sublime Love.

charan na chhaada-o sareer kal jaa-ee. ||2||
I shall not leave Your Feet, even though my body may perish. ||2||

kaho ravidaas para-o tayree saabhaa.
Says Ravi Daas, I seek the protection of Your Sanctuary;

bayg milhu jan kar na bilaaNbaa. ||3||1||
please, meet Your humble servant - do not delay! ||3||1||

baygam puraa sahar ko naa-o.
Baygumpura, 'the city without sorrow', is the name of the town.

dookh andohu nahee tihi thaa-o.
There is no suffering or anxiety there.

naaN tasvees khiraaj na maal.
There are no troubles or taxes on commodities there.

kha-uf na khataa na taras javaal. ||1||
There is no fear, blemish or downfall there. ||1||

ab mohi khoob vatan gah paa-ee.
Now, I have found this most excellent city.

oohaaN khair sadaa mayray bhaa-ee. ||1|| rahaa-o.
There is lasting peace and safety there, O Siblings of Destiny. ||1||Pause||

kaa-im daa-im sadaa paatisaahee.
God's Kingdom is steady, stable and eternal.

dom na saym ayk so aahee.
There is no second or third status; all are equal there.

aabaadaan sadaa mashoor.
That city is populous and eternally famous.

oohaaN ganee baseh maamoor. ||2||
Those who live there are wealthy and contented. ||2||

ti-o ti-o sail karahi ji-o bhaavai.
They stroll about freely, just as they please.

mahram mahal na ko atkaavai.
They know the Mansion of the Lord's Presence, and no one blocks their way.

kahi ravidaas khalaas chamaaraa.
Says Ravi Daas, the emancipated shoe-maker:

jo ham sahree so meet hamaaraa. ||3||2||
whoever is a citizen there, is a friend of mine. ||3||2||

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

ga-orhee bairaagan ravidaas jee-o.
Gauree Bairaagan, Ravi Daas Jee:

ghat avghat doogar ghanaa ik nirgun bail hamaar.
The path to God is very treacherous and mountainous, and all I have is this worthless ox.

ram-ee-ay si-o ik bayntee mayree poonjee raakh muraar. ||1||
I offer this one prayer to the Lord, to preserve my capital. ||1||

ko banjaaro raam ko mayraa taaNdaa laadi-aa jaa-ay ray. ||1|| rahaa-o.
Is there any merchant of the Lord to join me? My cargo is loaded, and now I am leaving. ||1||Pause||

ha-o banjaaro raam ko sahj kara-o ba-yaapaar.
I am the merchant of the Lord; I deal in spiritual wisdom.

mai raam naam Dhan laadi-aa bikh laadee sansaar. ||2||
I have loaded the Wealth of the Lord's Name; the world has loaded poison. ||2||

urvaar paar kay daanee-aa likh layho aal pataal.
O you who know this world and the world beyond: write whatever nonsense you please about me.

mohi jam dand na laag-ee tajeelay sarab janjaal. ||3||
The club of the Messenger of Death shall not strike me, since I have cast off all entanglements. ||3||

jaisaa rang kasumbh kaa taisaa ih sansaar.
Love of this world is like the pale, temporary color of the safflower.

mayray ram-ee-ay rang majeeth kaa kaho ravidaas chamaar. ||4||1||
The color of my Lord's Love, however, is permanent, like the dye of the madder plant. So says Ravi Daas, the tanner. ||4||1||

ga-orhee poorbee ravidaas jee-o
Gauree Poorbee, Ravi Daas Jee:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

koop bhari-o jaisay daadiraa kachh days bidays na boojh.
The frog in the deep well knows nothing of its own country or other lands;

aisay mayraa man bikhi-aa bimohi-aa kachh aaraa paar na soojh. ||1||
just so, my mind, infatuated with corruption, understands nothing about this world or the next. ||1||

sagal bhavan kay naa-ikaa ik chhin daras dikhaa-ay jee. ||1|| rahaa-o.
O Lord of all worlds: reveal to me, even for an instant, the Blessed Vision of Your Darshan. ||1||Pause||

malin bha-ee mat maaDhvaa tayree gat lakhee na jaa-ay.
My intellect is polluted; I cannot understand Your state, O Lord.

karahu kirpaa bharam chook-ee mai sumat dayh samjhaa-ay. ||2||
Take pity on me, dispel my doubts, and teach me true wisdom. ||2||

jogeesar paavahi nahee tu-a gun kathan apaar.
Even the great Yogis cannot describe Your Glorious Virtues; they are beyond words.

paraym bhagat kai kaarnai kaho ravidaas chamaar. ||3||1||
I am dedicated to Your loving devotional worship, says Ravi Daas the tanner. ||3||1||

ga-orhee bairaagan
Gauree Bairaagan:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

satjug sat taytaa jagee du-aapar poojaachaar.
In the Golden Age of Sat Yuga, was Truth; in the Silver Age of Trayta Yuga, charitable feasts; in the Brass Age of Dwaapar Yuga, there was worship.

teenou jug teenou dirhay kal kayval naam aDhaar. ||1||
In those three ages, people held to these three ways. But in the Iron Age of Kali Yuga, the Name of the Lord is your only Support. ||1||

paar kaisay paa-ibo ray.
How can I swim across?

mo sa-o ko-oo na kahai samjhaa-ay.
No one has explained to me,

jaa tay aavaa gavan bilaa-ay. ||1|| rahaa-o.
so that I might understand how I can escape reincarnation. ||1||Pause||

baho biDh Dharam niroopee-ai kartaa deesai sabh lo-ay.
So many forms of religion have been described; the whole world is practicing them.

kavan karam tay chhootee-ai jih saaDhay sabh siDh ho-ay. ||2||
What actions will bring emancipation, and total perfection? ||2||

karam akram beechaaree-ai sankaa sun bayd puraan.
One may distinguish between good and evil actions, and listen to the Vedas and the Puraanas,

sansaa sad hirdai basai ka-un hirai abhimaan. ||3||
but doubt still persists. Skepticism continually dwells in the heart, so who can eradicate egotistical pride? ||3||

baahar udak pakhaaree-ai ghat bheetar bibiDh bikaar.
Outwardly, he washes with water, but deep within, his heart is tarnished by all sorts of vices.

suDh kavan par ho-ibo such kunchar biDh bi-uhaar. ||4||
So how can he become pure? His method of purification is like that of an elephant, covering himself with dust right after his bath! ||4||

rav pargaas rajnee jathaa gat jaanat sabh sansaar.
With the rising of the sun, the night is brought to its end; the whole world knows this.

paaras maano taabo chhu-ay kanak hot nahee baar. ||5||
It is believed that with the touch of the Philosopher's Stone, copper is immediately transformed into gold. ||5||

param paras gur bhaytee-ai poorab likhat lilaat.
When one meets the Supreme Philosopher's Stone, the Guru, if such pre-ordained destiny is written on one's forehead,

unman man man hee milay chhutkat bajar kapaat. ||6||
then the soul blends with the Supreme Soul, and the stubborn doors are opened wide. ||6||

bhagat jugat mat sat karee bharam banDhan kaat bikaar.
Through the way of devotion, the intellect is imbued with Truth; doubts, entanglements and vices are cut away.

so-ee bas ras man milay gun nirgun ayk bichaar. ||7||
The mind is restrained, and one attains joy, contemplating the One Lord, who is both with and without qualities. ||7||

anik jatan nigreh kee-ay taaree na tarai bharam faas.
I have tried many methods, but by turning it away, the noose of doubt is not turned away.

paraym bhagat nahee oopjai taa tay ravidaas udaas. ||8||1||
Love and devotion have not welled up within me, and so Ravi Daas is sad and depressed. ||8||1||

aasaa banee saree ravidaas jee-o kee
Aasaa, The Word Of The Reverend Ravi Daas Jee:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

marig meen bharing patang kunchar ayk dokh binaas.
The deer, the fish, the bumble bee, the moth and the elephant are destroyed, each for a single defect.

panch dokh asaaDh jaa meh taa kee kaytak aas. ||1||
So the one who is filled with the five incurable vices - what hope is there for him? ||1||

maaDho abidi-aa hit keen.
O Lord, he is in love with ignorance.

bibayk deep maleen. ||1|| rahaa-o.
His lamp of clear wisdom has grown dim. ||1||Pause||

tarigad jon achayt sambhav punn paap asoch.
The creeping creatures live thoughtless lives, and cannot discriminate between good and evil.

maanukhaa avtaar dulabh tihee sangat poch. ||2||
It is so difficult to obtain this human incarnation, and yet, they keep company with the low. ||2||

jee-a jant jahaa jahaa lag karam kay bas jaa-ay.
Wherever the beings and creatures are, they are born according to the karma of their past actions.

kaal faas abaDh laagay kachh na chalai upaa-ay. ||3||
The noose of death is unforgiving, and it shall catch them; it cannot be warded off. ||3||

ravidaas daas udaas taj bharam tapan tap gur gi-aan.
O servant Ravi Daas, dispel your sorrow and doubt, and know that Guru-given spiritual wisdom is the penance of penances.

bhagat jan bhai haran parmaanand karahu nidaan. ||4||1||
O Lord, Destroyer of the fears of Your humble devotees, make me supremely blissful in the end. ||4||1||

aasaa.
Aasaa:

sant tujhee tan sangat paraan.
Your Saints are Your body, and their company is Your breath of life.

satgur gi-aan jaanai sant dayvaa dayv. ||1||
By the True Guru-given spiritual wisdom, I know the Saints as the gods of gods. ||1||

sant chee sangat sant kathaa ras. sant paraym maajhai deejai dayvaa dayv. ||1||
rahaa-o.

O Lord, God of gods, grant me the Society of the Saints, the sublime essence of the Saints' conversation, and the Love of the Saints. ||1||Pause||

sant aachran sant cho maarag sant cha olahg olahgnee. ||2||
The Character of the Saints, the lifestyle of the Saints, and the service of the servant of the Saints. ||2||

a-or ik maaga-o bhagat chintaaman.
I ask for these, and for one thing more - devotional worship, which shall fulfill my desires.

janee likhaavahu asant paapee san. ||3||
Do not show me the wicked sinners. ||3||

ravidaas bhanai jo jaanai so jaan.
Says Ravi Daas, he alone is wise, who knows this:

sant anaNteh antar naahee. ||4||2||
there is no difference between the Saints and the Infinite Lord. ||4||2||

aasaa.
Aasaa:

tum chandan ham irand baapuray sang tumaaray baasaa.
You are sandalwood, and I am the poor castor oil plant, dwelling close to you.

neech rookh tay ooch bha-ay hai ganDh suganDh nivaasaa. ||1||
From a lowly tree, I have become exalted; Your fragrance, Your exquisite fragrance now permeates me. ||1||

maaDha-o satsangat saran tumHaaree.
O Lord, I seek the Sanctuary of the company of Your Saints;

ham a-ugan tumH upkaaree. ||1|| rahaa-o.
I am worthless, and You are so benevolent. ||1||Pause||

tum makh-tool supayd sapee-al ham bapuray jas keeraa.
You are the white and yellow threads of silk, and I am like a poor worm.

satsangat mil rahee-ai maaDha-o jaisay maDhup makheeraa. ||2||
O Lord, I seek to live in the Company of the Saints, like the bee with its honey. ||2||

jaatee ochhaa paatee ochhaa ochhaa janam hamaaraa.
My social status is low, my ancestry is low, and my birth is low as well.

raajaa raam kee sayv na keenee kahi ravidaas chamaaraa. ||3||3||
I have not performed the service of the Lord, the Lord, says Ravi Daas the cobbler. ||3||3||

aasaa.
Aasaa:

kahaa bha-i-o ja-o tan bha-i-o chhin chhin.
What would it matter, if my body were cut into pieces?

paraym jaa-ay ta-o darpai tayro jan. ||1||
If I were to lose Your Love, Lord, then Your humble servant would be afraid. ||1||

tujheh charan arbind bhavan man.
Your lotus feet are the home of my mind.

paan karat paa-i-o paa-i-o raam-ee-aa Dhan. ||1|| rahaa-o.
Drinking in Your Nectar, I have obtained the wealth of the Lord. ||1||Pause||

sampat bipat patal maa-i-aa Dhan.
Prosperity, adversity, property and wealth are just Maya.

taa meh magan hot na tayro jan. ||2||
Your humble servant is not engrossed in them. ||2||

paraym kee jayvree baaDhi-o tayro jan.
Your humble servant is tied by the rope of Your Love.

kahi ravidaas chootibo kavan gun. ||3||4||
Says Ravi Daas, what benefit would I get by escaping from it? ||3||4||

aasaa.
Aasaa:

har har har har har har haray.
The Lord, Har, Har, Har, Har, Har, Har, Haray.

har simrat jan ga-ay nistar taray. ||1|| rahaa-o.
Meditating on the Lord, the humble are carried across to salvation. ||1||Pause||

har kay naam kabeer ujaagar.
Through the Lord's Name, Kabeer became famous and respected.

janam janam kay kaatay kaagar. ||1||
The accounts of his past incarnations were torn up. ||1||

nimat naamday-o dooDh pee-aa-i-aa.
Because of Naam Dayv's devotion, the Lord drank the milk he offered.

ta-o jag janam sankat nahee aa-i-aa. ||2||
He shall not have to suffer the pains of reincarnation into the world again. ||2||

jan ravidaas raam rang raataa.
Servant Ravi Daas is imbued with the Lord's Love.

i-o gur parsaad narak nahee jaataa. ||3||5||
By Guru's Grace, he shall not have to go to hell. ||3||5||

maatee ko putraa kaisay nachat hai.
How does the puppet of clay dance?

daykhai daykhai sunai bolai da-ori-o firat hai. ||1|| rahaa-o.
He looks and listens, hears and speaks, and runs around. ||1||Pause||

jab kachh paavai tab garab karat hai.
When he acquires something, he is inflated with ego.

maa-i-aa ga-ee tab rovan lagat hai. ||1||
But when his wealth is gone, then he cries and bewails. ||1||

man bach karam ras kaseh lubhaanaa.
In thought, word and deed, he is attached to the sweet and tangy flavors.

binas ga-i-aa jaa-ay kahoo-aN samaanaa. ||2||
When he dies, no one knows where he has gone. ||2||

kahi ravidaas baajee jag bhaa-ee.
Says Ravi Daas, the world is just a dramatic play, O Siblings of Destiny.

baajeegar sa-o mohi pareet ban aa-ee. ||3||6||
I have enshrined love for the Lord, the star of the show. ||3||6||

goojree saree ravidaas jee kay paday ghar 3
Goojaree, Padas Of Ravi Daas Jee, Third House:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

dooDh ta bachhrai thanhu bitaari-o.
The calf has contaminated the milk in the teats.

fool bhavar jal meen bigaari-o. ||1||
The bumble bee has contaminated the flower, and the fish the water. ||1||

maa-ee gobind poojaa kahaa lai charaava-o.
O mother, where shall I find any offering for the Lord's worship?

avar na fool anoop na paava-o. ||1|| rahaa-o.
I cannot find any other flowers worthy of the incomparable Lord. ||1||Pause||

mailaagar bayrHay hai bhu-i-angaa.
The snakes encircle the sandalwood trees.

bikh amrit baseh ik sangaa. ||2||
Poison and nectar dwell there together. ||2||

Dhoop deep na-eebaydeh baasaa.
Even with incense, lamps, offerings of food and fragrant flowers,

kaisay pooj karahi tayree daasaa. ||3||
how are Your slaves to worship You? ||3||

tan man arpa-o pooj charaava-o.
I dedicate and offer my body and mind to You.

gur parsaad niranjan paava-o. ||4||
By Guru's Grace, I attain the immaculate Lord. ||4||

poojaa archaa aahi na toree.
I cannot worship You, nor offer You flowers.

kahi ravidaas kavan gat moree. ||5||1||
Says Ravi Daas, what shall my condition be hereafter? ||5||1||

raag sorath banee bhagat ravidaas jee kee
Raag Sorat'h, The Word Of Devotee Ravi Daas Jee:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

jab ham hotay tab too naahee ab toohee mai naahee.
When I am in my ego, then You are not with me. Now that You are with me, there is no egotism within me.

anal agam jaisay lahar ma-i odaDh jal kayval jal maaNhee. ||1||
The wind may raise up huge waves in the vast ocean, but they are just water in water. ||1||

maaDhvay ki-aa kahee-ai bharam aisaa.
O Lord, what can I say about such an illusion?

jaisaa maanee-ai ho-ay na taisaa. ||1|| rahaa-o.
Things are not as they seem. ||1||Pause||

narpat ayk singhaasan so-i-aa supnay bha-i-aa bhikhaaree.
It is like the king, who falls asleep upon his throne, and dreams that he is a beggar.

achhat raaj bichhurat dukh paa-i-aa so gat bha-ee hamaaree. ||2||
His kingdom is intact, but separated from it, he suffers in sorrow. Such is my own condition. ||2||

raaj bhu-i-ang parsang jaisay heh ab kachh maram janaa-i-aa.
Like the story of the rope mistaken for a snake, the mystery has now been explained to me.

anik katak jaisay bhool paray ab kahtay kahan na aa-i-aa. ||3||
Like the many bracelets, which I mistakenly thought were gold; now, I do not say what I said then. ||3||

sarbay ayk anaykai su-aamee sabh ghat bhogvai so-ee.
The One Lord is pervading the many forms; He enjoys Himself in all hearts.

kahi ravidaas haath pai nayrai sehjay ho-ay so ho-ee. ||4||1||
Says Ravi Daas, the Lord is nearer than our own hands and feet. Whatever will be, will be. ||4||1||

ja-o ham baaNDhay moh faas ham paraym baDhan tum baaDhay.
If I am bound by the noose of emotional attachment, then I shall bind You, Lord, with the bonds of love.

apnay chhootan ko jatan karahu ham chhootay tum aaraaDhay. ||1||
Go ahead and try to escape, Lord; I have escaped by worshipping and adoring You. ||1||

maaDhvay jaanat hahu jaisee taisee.
O Lord, You know my love for You.

ab kahaa karhugay aisee. ||1|| rahaa-o.
Now, what will You do? ||1||Pause||

meen pakar faaNki-o ar kaati-o raaNDh kee-o baho baanee.
A fish is caught, cut up, and cooked it in many different ways.

khand khand kar bhojan keeno ta-oo na bisri-o paanee. ||2||
Bit by bit, it is eaten, but still, it does not forget the water. ||2||

aapan baapai naahee kisee ko bhaavan ko har raajaa.
The Lord, our King, is father to no one, except those who love Him.

moh patal sabh jagat bi-aapi-o bhagat nahee santaapaa. ||3||
The veil of emotional attachment has been cast over the entire world, but it does not bother the Lord's devotee. ||3||

kahi ravidaas bhagat ik baadhee ab ih kaa si-o kahee-ai.
Says Ravi Daas, my devotion to the One Lord is increasing; now, who can I tell this to?

jaa kaaran ham tum aaraaDhay so dukh ajhoo sahee-ai. ||4||2||
That which brought me to worship and adore You - I am still suffering that pain. ||4||2||

dulabh janam punn fal paa-i-o birthaa jaat abibaykai.
I obtained this precious human life as a reward for my past actions, but without discriminating wisdom, it is wasted in vain.

raajay indar samsar garih aasan bin har bhagat kahhu kih laykhai. ||1||
Tell me, without devotional worship of the Lord, of what use are mansions and thrones like those of King Indra? ||1||

na beechaari-o raajaa raam ko ras.
You have not considered the sublime essence of the Name of the Lord, our King;

jih ras an ras beesar jaahee. ||1|| rahaa-o.
this sublime essence shall cause you to forget all other essences. ||1||Pause||

jaan ajaan bha-ay ham baavar soch asoch divas jaahee.
We do not know what we need to know, and we have become insane. We do not consider what we should consider; our days are passing away.

indree sabal nibal bibayk buDh parmaarath parvays nahee. ||2||
Our passions are strong, and our discriminating intellect is weak; we have no access to the supreme objective. ||2||

kahee-at aan achree-at an kachh samajh na parai apar maa-i-aa.
We say one thing, and do something else; entangled in endless Maya, we do not understand anything.

kahi ravidaas udaas daas mat parhar kop karahu jee-a da-i-aa. ||3||3||
Says Ravi Daas, Your slave, O Lord, I am disillusioned and detached; please, spare me Your anger, and have mercy on my soul. ||3||3||

sukh saagar surtar chintaaman kaamDhayn bas jaa kay.
He is the ocean of peace; the miraculous tree of life, the wish-fulfilling jewel, and the Kaamadhayna, the cow which fulfills all desires, all are in His power.

chaar padaarath asat dasaa siDh nav niDh kar tal taa kay. ||1||
The four great blessings, the eighteen supernatural spiritual powers of the Siddhas, and the nine treasures, are all in the palm of His hand. ||1||

har har har na jaapeh rasnaa.
You do not chant with your tongue the Name of the Lord, Har, Har, Har.

avar sabh ti-aag bachan rachnaa. ||1|| rahaa-o.
Abandon your involvement in all other words. ||1||Pause||

naanaa khi-aan puraan bayd biDh cha-utees akhar maaNhee.
The various Shaastras, Puranaas, and the Vedas of Brahma, are made up of thirty four letters.

bi-aas bichaar kahi-o parmaarath raam naam sar naahee. ||2||
After deep contemplation, Vyaas spoke of the supreme objective; there is nothing equal to the Lord's Name. ||2||

sahj samaaDh upaaDh rahat fun badai bhaag liv laagee.
Very fortunate are those who are absorbed in celestial bliss, and released from their entanglements; they are lovingly attached to the Lord.

kahi ravidaas pargaas ridai Dhar janam maran bhai bhaagee. ||3||4||
Says Ravi Daas, enshrine the Lord's Light within your heart, and your fear of birth and death shall run away from you. ||3||4||

ja-o tum girivar ta-o ham moraa.
If You are the mountain, Lord, then I am the peacock.

ja-o tum chand ta-o ham bha-ay hai chakoraa. ||1||
If You are the moon, then I am the partridge in love with it. ||1||

maaDhvay tum na torahu ta-o ham nahee toreh.
O Lord, if You will not break with me, then I will not break with You.

tum si-o tor kavan si-o joreh. ||1|| rahaa-o.
For, if I were to break with You, with whom would I then join? ||1||Pause||

ja-o tum deevraa ta-o ham baatee.
If You are the lamp, then I am the wick.

ja-o tum tirath ta-o ham jaatee. ||2||
If You are the sacred place of pilgrimage, then I am the pilgrim. ||2||

saachee pareet ham tum si-o joree.
I am joined in true love with You, Lord.

tum si-o jor avar sang toree. ||3||
I am joined with You, and I have broken with all others. ||3||

jah jah jaa-o tahaa tayree sayvaa.
Wherever I go, there I serve You.

tum so thaakur a-or na dayvaa. ||4||
There is no other Lord Master than You, O Divine Lord. ||4||

tumray bhajan kateh jam faaNsaa.
Meditating, vibrating upon You, the noose of death is cut away.

bhagat hayt gaavai ravidaasaa. ||5||5||
To attain devotional worship, Ravi Daas sings to You, Lord. ||5||5||

jal kee bheet pavan kaa thambhaa rakat bund kaa gaaraa.
The body is a wall of water, supported by the pillars of air; the egg and sperm are the mortar.

haad maas naarheeN ko pinjar pankhee basai bichaaraa. ||1||
The framework is made up of bones, flesh and veins; the poor soul-bird dwells within it. ||1||

paraanee ki-aa mayraa ki-aa tayraa.
O mortal, what is mine, and what is yours?

jaisay tarvar pankh basayraa. ||1|| rahaa-o.
The soul is like a bird perched upon a tree. ||1||Pause||

raakho kanDh usaarahu neevaaN.
You lay the foundation and build the walls.

saadhay teen haath tayree seevaaN. ||2||
But in the end, three and a half cubits will be your measured space. ||2||

bankay baal paag sir dayree.
You make your hair beautiful, and wear a stylish turban on your head.

ih tan ho-igo bhasam kee dhayree. ||3||
But in the end, this body shall be reduced to a pile of ashes. ||3||

oochay mandar sundar naaree.
Your palaces are lofty, and your brides are beautiful.

raam naam bin baajee haaree. ||4||
But without the Lord's Name, you shall lose the game entirely. ||4||

mayree jaat kameenee paaNt kameenee ochhaa janam hamaaraa.
My social status is low, my ancestry is low, and my life is wretched.

tum sarnaagat raajaa raam chand kahi ravidaas chamaaraa. ||5||6||
I have come to Your Sanctuary, O Luminous Lord, my King; so says Ravi Daas, the shoemaker. ||5||6||

chamrataa gaaNth na jan-ee.
I am a shoemaker, but I do not know how to mend shoes.

log gathaavai panhee. ||1|| rahaa-o.
People come to me to mend their shoes. ||1||Pause||

aar nahee jih topa-o.
I have no awl to stitch them;

nahee raaNbee thaa-o ropa-o. ||1||
I have no knife to patch them. ||1||

log ganth ganth kharaa bigoochaa.
Mending, mending, people waste their lives and ruin themselves.

ha-o bin gaaNthay jaa-ay pahoochaa. ||2||
Without wasting my time mending, I have found the Lord. ||2||

ravidaas japai raam naamaa.
Ravi Daas chants the Lord's Name;

mohi jam si-o naahee kaamaa. ||3||7||
he is not concerned with the Messenger of Death. ||3||7||

Dhanaasree bhagat ravidaas jee kee
Dhanaasaree, Devotee Ravi Daas Jee:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

ham sar deen da-i-aal na tum sar ab patee-aar ki-aa keejai.
There is none as forlorn as I am, and none as Compassionate as You; what need is

there to test us now?

bachnee tor mor man maanai jan ka-o pooran deejai. ||1||
May my mind surrender to Your Word; please, bless Your humble servant with this perfection. ||1||

ha-o bal bal jaa-o rama-ee-aa kaarnay.
I am a sacrifice, a sacrifice to the Lord.

kaaran kavan abol. rahaa-o.
O Lord, why are You silent? ||Pause||

bahut janam bichhuray thay maaDha-o ih janam tumHaaray laykhay.
For so many incarnations, I have been separated from You, Lord; I dedicate this life to You.

kahi ravidaas aas lag jeeva-o chir bha-i-o darsan daykhay. ||2||1||
Says Ravi Daas: placing my hopes in You, I live; it is so long since I have gazed upon the Blessed Vision of Your Darshan. ||2||1||

chit simran kara-o nain avilokano sarvan baanee sujas poor raakha-o.
In my consciousness, I remember You in meditation; with my eyes, I behold You; I fill my ears with the Word of Your Bani, and Your Sublime Praise.

man so maDhukar kara-o charan hirday Dhara-o rasan amrit raam naam bhaakha-o. ||1||
My mind is the bumble bee; I enshrine Your feet within my heart, and with my tongue, I chant the Ambrosial Name of the Lord. ||1||

mayree pareet gobind si-o jin ghatai.
My love for the Lord of the Universe does not decrease.

mai ta-o mol mahgee la-ee jee-a satai. ||1|| rahaa-o.
I paid for it dearly, in exchange for my soul. ||1||Pause||

saaDhsangat binaa bhaa-o nahee oopjai bhaav bin bhagat nahee ho-ay tayree.
Without the Saadh Sangat, the Company of the Holy, love for the Lord does not well up; without this love, Your devotional worship cannot be performed.

kahai ravidaas ik bayntee har si-o paij raakho raajaa raam mayree. ||2||2||
Ravi Daas offers this one prayer unto the Lord: please preserve and protect my honor, O Lord, my King. ||2||2||

naam tayro aartee majan muraaray.
Your Name, Lord, is my adoration and cleansing bath.

har kay naam bin jhoothay sagal paasaaray. ||1|| rahaa-o.
Without the Name of the Lord, all ostentatious displays are useless. ||1||Pause||

naam tayro aasno naam tayro ursaa naam tayraa kaysro lay chhitkaaray.
Your Name is my prayer mat, and Your Name is the stone to grind the sandalwood. Your Name is the saffron which I take and sprinkle in offering to You.

naam tayraa ambhulaa naam tayro chandno ghas japay naam lay tujheh ka-o chaaray. ||1||
Your Name is the water, and Your Name is the sandalwood. The chanting of Your Name is the grinding of the sandalwood. I take it and offer all this to You. ||1||

naam tayraa deevaa naam tayro baatee naam tayro tayl lay maahi pasaaray.
Your Name is the lamp, and Your Name is the wick. Your Name is the oil I pour into it.

naam tayray kee jot lagaa-ee bha-i-o uji-aaro bhavan saglaaray. ||2||
Your Name is the light applied to this lamp, which enlightens and illuminates the entire world. ||2||

naam tayro taagaa naam fool maalaa bhaar athaarah sagal joothaaray.
Your Name is the thread, and Your Name is the garland of flowers. The eighteen loads of vegetation are all too impure to offer to You.

tayro kee-aa tujheh ki-aa arpa-o naam tayraa tuhee chavar dholaaray. ||3||
Why should I offer to You, that which You Yourself created? Your Name is the fan, which I wave over You. ||3||

das athaa athsathay chaaray khaanee ihai vartan hai sagal sansaaray.
The whole world is engrossed in the eighteen Puraanas, the sixty-eight sacred shrines of pilgrimage, and the four sources of creation.

kahai ravidaas naam tayro aartee sat naam hai har bhog tuhaaray. ||4||3||
Says Ravi Daas, Your Name is my Aartee, my lamp-lit worship-service. The True Name, Sat Naam, is the food which I offer to You. ||4||3||

jaitsaree banee bhagtaa kee
Jaitsree, The Word Of The Devotees:

ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:

naath kachhoo-a na jaan-o.
O my Lord and Master, I know nothing.

man maa-i-aa kai haath bikaana-o. ||1|| rahaa-o.
My mind has sold out, and is in Maya's hands. ||1||Pause||

tum kahee-at hou jagat gur su-aamee.
You are called the Lord and Master, the Guru of the World.

ham kahee-at kalijug kay kaamee. ||1||
I am called a lustful being of the Dark Age of Kali Yuga. ||1||

in panchan mayro man jo bigaari-o.
The five vices have corrupted my mind.

pal pal har jee tay antar paari-o. ||2||
Moment by moment, they lead me further away from the Lord. ||2||

jat daykh-a-u tat dukh kee raasee.
Wherever I look, I see loads of pain and suffering.

ajouN na pat-yaa-ay nigam bha-ay saakhee. ||3||
I do not have faith, even though the Vedas bear witness to the Lord. ||3||

gotam naar umaapat savaamee. sees Dharan sahas bhag gaaNmee. ||4||
Shiva cut off Brahma's head, and Gautam's wife and the Lord Indra mated; Brahma's head got stuck to Shiva's hand, and Indra came to bear the marks of a thousand female organs. ||4||

in dootan khal baDh kar maari-o.
These demons have fooled, bound and destroyed me.

bado nilaaj ajhoo nahee haari-o. ||5||
I am very shameless - even now, I am not tired of them. ||5||